Nga Ornela Joti
Mjekët shqiptarë janë të shpërndarë anekënd botës. Nuk ka shifra të sakta se sa është numri i atyre që jetojnë e punojnë jashtë Shqipërisë, por është e sigurt se shumë prej tyre sot janë mjekë profesionistë, më të kërkuarit në specialitetet e tyre, të aftë në kërkimin shkencor dhe në sfidë të vazhdueshme edhe me veten.
Aftësitë e tyre kanë thyer jo vetëm kufijtë, por edhe krenarinë e kolegëve të huaj që zor të pranonin një të huaj, shqiptar, mbi ta.
Por ia kanë dalë. Aurel Toma është një prej tyre. Djali nga Rrësheni sot është një nga kardiologët më të njohur në Austri e jo vetëm. Rrugëtimi i gjatë i mjekësisë ka nisur nga Tirana, vijoi në Itali, u rrit profesionalisht në Gjermani për t’u kërkuar më pas nga Vjena.
Prej pesë vitesh, kardiologu 47-vjeçar drejton shërbimin e hemodinamikës në një nga spitalet publike të Vjenës dhe organizon trajnime si për mjekët austriakë edhe për ata ndërkombëtarë. Dikur teknika e tij shihej me skepticizëm nga kardiokirurgët austriakë, por sot është më e vlerësuara dhe më e kërkuara edhe nga pacientët.
Tashmë spitalet universitare te Grazit, Salsburgut, Linz, Klagenfurtit, si dhe në Gjermani, Munster Lubeck dhe Hamburg planifikojnë paciente me rrezikshmëri të lartë për t’u trajtuar nga profesor, Aurel Toma.
Gjatë punës së tij në spital, doktori na tregon se si kryen hapjen e arterieve me mbyllje kronike të zemrës pa ndërhyrje kirurgjikale, pa hapje të kraharorit, apo “by pass” siç njihet ndryshe.
Përmes një teknike mini invasive, lindur në Japoni, kalimi i guidave “Retrograde”, që pak spitale në Europe e kryejnë, doktor Toma bën të mundur rikthimin e funksionit normal të arterive të bllokuara të zemrës.
Kjo ndërhyrje paraprihet gjithmonë nga koronarografia, e cila jep informacione të detajuara rreth gjendjes së arterieve dhe funksionit të zemrës.
Sipas protokollit, pas koronarografisë, pacienti informohet dhe këshillohet nga mjekët për trajtimin që ka efikasitetin dhe afatgjatësinë më të lartë. Është pacienti, i cili vendos nëse do të zgjedhë “bypass”-in, (d.m.th ndërhyrjen kirurgjikale), apo tekniken mini invazive me vendosjen e unazave për hapjen e arterieve të bllokuara.
Në këtë rast, pacienti merr kohë minimalisht 24 orë për t’u konsultuar. Puna në sallën e hemodinamikës vijon. Doktor Aurel Tomën e pret një tjetër rast i vështirë. Pacienti është i vendosur për të kryer teknikën mini invazive me stenda.
Gjatë ndërhyrjes, pacienti është zgjuar, i vetëdijshëm, dhe vazhdimisht komunikon me mjekun.
Pas kësaj procedure, pacienti ngrihet vetë dhe i shoqëruar nga mjeku shkon në dhomën pranë. Të nesërmen do të lërë spitalin për të vijuar normalisht jetën e tij. Nëse kjo ndërhyrje do të ishte bërë më kirurgji, të paktën 1-2 javë pas “bypass”-it pacienti do të qëndronte i shtruar në spital dhe pasi të kishe kaluar rrezikun do t’i duhej ende kohë për rikuperimin e plotë.
Teknikat e reja mini invazive kanë sukses në mbi 95 % të rasteve, ndërsa mundësia për komplikacione është shumë e ulët, nën 1%.
Sipas doktor Aurel Tomës, mjekësia po shkon drejt këtyre ndërhyrjeve. Por një tjetër pikë e fortë në suksesin e këtyre ndërhyrjeve për doktor Aurel Tomën është përdorimi i imazherisë intrakoronarike.
Vitet e fundit, ajo është pjesë e protokollit gjatë ndërhyrjeve mininvazive. Afro 90% e sallave të hemodinamikës në Europë e kanë një të tillë, por vetëm 3% e angioplastikave është e shoqëruar me imazherinë intrakoronarike.
Teknikat e reja mini invazive të vendosjes së stendave në arterien e bllokuar, shoqëruar me imazherinë intrakoronarike OCT ose IVUS kanë një kosto rreth 10 mijë euro. Por në shërbimin publik në Austri gjithçka është falas pasi mbulohet nga sigurimet shëndetësore të qytetareve ndër vite, ashtu siç duhet të ishte realisht edhe në Shqipëri.
Pasi ka mbyllur ditën e punës, me 4 ndërhyrje në ditë, doktori na shuan dhe një kureshtje që e vumë re tek ai dhe stafi ndihmës.
Doktor ju dhe stafi juaj gjatë punës në sallë mbani nga një unazë te ngjashme në gisht. Për çfarë shërben ajo?
“Kjo bën matjen e rrezatimit të akumuluar në një muaj te çdo punonjës. Nëse rrezatimi është më i madh se norma e lejuar, punonjësi i stafit largohet nga puna për disa javë deri në normalizimin e vlerave”.
Zemra zë vendin e parë sot në botë për sëmundshmërinë dhe fatalitet që shkakton në popullatë. Por duket se stili i jetës dhe edukata shëndetësore ndikojnë në shfaqjen e problemeve kardiake më herët, siç po ndodh në popullsinë tonë.
Si një prej studentëve që zgjodhi të largohet nga Shqipëria, drejtori i shërbimit të hemodinamikës në Vjenë nuk është për vendosjen e barrierave ndaj mjekëve të rinj.