Arvanitet dhe prejardhja e grekeve nga Aristidh Kola është një copëz e vogël nga qindra shkrime të studiuesit të madh arvanitas “Nderi i Kombit”
Ata që u përpoqën të ndajnë arvanitët myslimanë nga ata të krishterët, duke i quajtur të parët “turkallvanos” dhe të dytët “helenë”, nuk dinin ç’të bënin me Skënderbeun, të cilin populli, të krishterë e myslimanë, e quanin hero kombëtar. Populli nuk bënte dallime të tilla.
Kudo ku ka arvanitas, nga Azia e Vogël, në Ballkan, në Egjipt e Italinë e Jugut, e nderojnë Skënderbeun si heroin e tyre. Ndërsa ne, të bindur nga studiuesit tanë zulmëmëdhenj, vendosëm ta shkulim nga rrënjët dhe nuk lamë demonë bizantinë – shkatërrues të grekëve si Theodhosi – pa i ngritur në qiell. shkruante Kola
Por ja si e përshjkruan identitetin arvanitas në videon e mëposhtëme:
Kjo është një përgjigjie për idiot që bëjnë historianin pa pasur asnjë orë shkollë historie.
Ardian Vehbiu ky gramatikas që njeh vetëm gjuhën, ka marrë përsipër të bëjë historianin, për të na “sqaruar” se udhëheqësit e revolucionit grek arvanitasit megjithse flisnin shqip nuk ishin shqiptarë arbëror por kaurrë që luftonin turqit dhe turkoallvanot, myslimanët arvanitas, çamët.
Për të ardhur keq ështe se ku studiues mediokër pasi diku ka ngrënë ndonjë lugë çorbë të prishur nuk guxon të thotë, nëse e di, se mungesa e nje identiteti kombetar ishte e vertete si per shqiptaret (arberoret e asaj kohe) ashtu edhe per greket e per te tjeret ne Ballkan apo ne Europe e me gjere . Dallimet myslimane e kaurre ishin kryesoret por keto nuk kishin fare te benin me gjuhen apo me përkatësin etnike.
Ne Greqi revolucioni qe filloi si lufte midis arnauteve myslimane e te krishtere u shnderrua ne luften e grekeve (identitet i paqene ne ate moment) kunder turqeve (identitet i paqene ne ate moment).
I gjithe ky proces u krijua dhe u fut ne popullsine vendase nepermjet aktivitetit te fuqive te medha, te cilat krijuan teorine e Greqise ne funksion anti-Turqi.
Ideja u mbeshtet dhe u ngulit me zor nga te gjitha fuqite e medha pa perjashtim Propaganda krijoi mitin e vazhdimesise midis botes Helene dhe popullsise se 1800 ne Greqi.
Kjo eshte pikenisja e lindjes se kombit grek te sotem ku feja dhe gjuha ishin baza. Problemi ishte se asnje nga qyetetaret e medhenj (heronjte e kombit) dhe te shumicës se popullsise te asaj kohe nuk e dinte ç’ishte Greqia dhe nuk dinin gjuhen greke.
Per ta thene shkurt ne kemi mbi njemije vjet histori te Greqise qe duhet t’a harrojme, sepse ajo eshte arvanitase dhe shkonte ndesh me identitetin grek.
Te thuash se arvanitasit kishin identitet grek eshte genjeshter . Ketu nuk flitet per revansh historik, ketu flitet per t’u njohur midis nesh e per t’u dashur e jo per te thene kjo eshte e imja apo e jotja .
Pikerisht ata te luftes se asaj kohe e kuptuan me vone çfare do te thoshte asimilimi grek dhe e qan diskriminimin e heshtur e te paheshtur ne nje gjendje të dyzuar midis gjuhes qe flasin dhe perkatësisë etnike te detyruar.
Zgjatimet e perpjekjes greke per homogjenizimin (asimilimin e shqiptareve …popullsise) jane dhuna kunder çameve dhe spastrimi etnik.
Ardian Vehbiu me nje te rene kalemi zgjidh nje problem qe per nje historian te mirefillte eshte nje çeshtje shume me interesante dhe e koomplikuar sesa “vendosja e arvanitasve per te qene grek apo shkrehja e nje kobureje per Shqiperine”.
Te mendosh ne nje menyre kaq asimetrike eshte mekat jo gabim. Procesi ishte shume me i nderlikuar dhe realiteti i se kaluares ishte shume ndryshe nga tregimi i sotem.
Jemi shume kureshtar te dimë se si bertitej ne fushen e betejes midis kundershatreve, apo ne ç’gjuhe flisnin arvanitasit kaurre me ata mysliman?
Si behej pazari e si kendohej? Nuk mund ta dime se ata qe tregojne jane te futur ne kanalin e mitit.
Shkrimet jane greqisht dhe ato nuk thone si flisnin keta njerez sepse edhe ato jane ne funksion te tregimit zyrtar. Per nje historian qe do te shkoje e te afrohet sa me shume tek e verteta e se kaluares gjeja paresore qe duhet te beje eshte t’i largohet tregimtarise se sotme ne Greqi .
Tregimi i sotem ka te beje me poziten e fuqise qe kane sot ata qe fituan luften 150 vjet perpara dhe vazhduan te kene fuqine ne keto 150 vjet. Ata fituan sepse ishin bashke e te pandare me Rusine ne fillim e gjithmone bashke me Prusine Bavarine, Britanine, Francen e Ameriken me vone .
Arvanitasit ishin te te njejtit identitet si arberoret por u “bene” grek sepse keshtu e deshen fitimtaret kunder Turqise.
Te mundohesh te tregosh te verteten sot eshte ne sherbim te pasurimit kulturor te te dyja paleve . Ajo ndihmon edhe demokratizimin e shoqerise sepse zhben mitet e kota ne funksion te pushtetit autoritar e nacionalist dhe nga ana tjeter jep nje ndihme te madhe ne pakesimin e gomereve si puna e Ardian Vebiut. /Ekskluzive.al