Komisioni i Venecia ka rrëzuar planet e presidenti Ilir Meta për të zhbërë zgjedhjet vendore të 30 qershorit. Shoqata e Bashkive e drejtuar nga Voltana Ademi përdori dekretin e presidentit për shtyrjen e zgjedhjeve duke ju drejtuar Gjykatës Kushtetuese me qëllim shpalljen e pavlefshme të rezultatit.
Presidenti përdori këtë padi për të mbajtur peng shpalljen e zgjedhjeve në bashkitë që janë me vende vakante. Por duket se plani i tij për të rrëzuar 30 qershorin në Kushtetuese po shkon drejt venitjes, pasi Venecia shprehet se Kushtetuesja nuk ka kompetencë të shqyrtojë këto zgjedhje.
Në 23 qershor të këtij viti Gjykata Kushtetuese shqyrtoi padinë e Shoqatës së Bashkive dhe pas një seance maratonë, kjo gjykatë ka pezulluar shqyrtimin kushtetues deri në marrjen e një opinioni nga Komisioni i Venecias. Venecia mblidhte sot për këtë çështje.
Zbardhet opinioni paraprak
Mbrëmë është zbardhur dhe opinioni paraprak, i cili do të diskutohet sot. Pyetja e parë e Gjykatës Kushtetuese ishte nëse mund të interpretohet neni 131, pika 1, shkronja “e”, i Kushtetutës nëse Gjykata Kushtetuese ka juridiksion për të vlerësuar kushtetutshmërinë e procesit zgjedhor. Venecia është shprehur: “Komisioni i Venecias është i mendimit se këshilltarët bashkiakë dhe kryetarët e bashkive janë “funksionarë të organeve të parashikuara në Kushtetutë” në kuptimin e Nenit 131 (1) e) i Kushtetutës.
Megjithatë, kompetenca e Gjykatës Kushtetuese nuk përfshin shqyrtimin e vlefshmërisë së zgjedhjeve vendore. Kjo nuk e pengon Gjykatën Kushtetuese nga ushtrimi i kontrollit të saj mbi legjislacionin zgjedhor”. Pyetja e dytë që Gjykata Kushtetuese i drejtoi Komisionit ishte: “Duke qenë se parimi i periodicitetit të zhvillimit të zgjedhjeve vendore dhe ai i pluralizmit politik janë parashikuar si parime themelore kushtetuese, cili do të ishte raporti mes tyre në një situatë ku rrezikohet cenimi i secilit parim?
Cili parim do të prevalonte mbi tjetrin?”. Për këtë pyetje, relatorët në draft-opinionin e tyre kanë janë përgjigjur: “Parimet e periodicitetit të zgjedhjeve dhe të pluralizmit politik nuk kanë gjasa të konfliktohen në vetvete njëra me tjetrën, pasi ato shprehen në lloje shumë të ndryshme rregullash. Pluralizmi mund të jetë një qëllim legjitim për të ndërhyrë në periodicitet, por që ai synim të mbizotërojë, ndërhyrja duhet të ketë bazë ligjore dhe të jetë proporcionale.
Parlamenti ka një marzh të gjerë vlerësimi për të vendosur për sigurimin e një baze ligjore për shtyrjen e zgjedhjeve; në mungesë të një baze të tillë, Gjykata Kushtetuese mund ta konsiderojë shtyrjen si antikushtetuese”. Pyetja e tretë që Gjykata Kushtetuese i drejtoi Komisionit të Venecias ishte: “Në një situatë të një klime pasigurie juridike, a ka cenuar sjellja e autoriteteve publike dhe e partive politike të drejtën e votuesve për të pasur mundësi kuptimplotë zgjedhjeje?
A duhej ata të siguronin interesin më të lartë të votuesve?”. Venecia shprehet: “Prandaj mbetet bashkë-përgjegjësi e autoriteteve publike dhe e gjithë spektrit të politikë për të rikthyer besimin në institucionet shqiptare dhe në proceset zgjedhore. Kjo nënkupton përgjegjësinë e të gjithë këtyre palëve të interesuara për të promovuar dialogun politik midis të gjithë forcave politike si dhe midis institucioneve kombëtare, siç është Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, inter alia. Kjo nënkupton gjithashtu rivendosjen e një zgjedhjeje kuptimplote për votuesit. Të gjithë këta elementë janë parakushte sine qua non, por jo-ekskluzive, për zgjedhje demokratike”.