Sazani, ishulli më i madh i vendit, prej vitesh i paeksploruar, në tri vitet e fundit gjithnjë e më shumë po popullohet nga turistët e kryesisht ata nga Europa lindore dhe shqiptarët e rajonit.
Sazani u përdor nga italianët si bazë ushtarake deri sa komunistët e rimorën. Ishulli që dikur njihej me emrin Saseno, ishte projektuar për t’i bërë rezistencë edhe sulmeve nukleare. Por tani tur-operatorët e Vlorës e kanë kthyer në destinacionin më të marketuar të sezonit dhe një pikë tërheqëse për turistët.
Sazani, pikë turistike e kërkuar nga turistë dhe dashamirës së natyrës dhe historisë
Një ishull enigmatik, për më shumë se gjysmë shekulli. Sot, aty gjenden veç gjurmët e së shkuarës, godina të vjetra e tejet të amortizuara të qytezës dedikuar ushtarakëve, një vend ku sheh arkitekturë të vjetër italiane dhe godina komuniste në një bashkëjetesë interesante. Të harruara, tashmë në pritje të investimeve që mund t’i kthejnë pak shkëlqim nga e shkuara. Në kodrat e ishullit gjenden rreth 3600 bunkerë, disa prej të cilëve kanë krevate dhe karrige.
Ishulli që dikur ishte bazë e 3 mijë trupave ushtarake, në vitin 2010 u shpall park i mbrojtur. Aty pyjet e plazhet nuk mungojnë, nuk ka hapësira të pafund, por ka ujëra të kristalta, që mes dallgësh pëshpëritin thirrjen për t’i eksploruar. Guidat për Sazan, ofrohen tashmë nga grupe guid-operator të licensuar, dhe ky ishull është edhe pika e tyre më e fortë.
Rudina Gjini, një prej tur-operatorëve sqaron se vizitorët më të inkuriozuar për ishullin mbeten të huajt, ndërkohë që shqiptarët më shumë impresionohen nga natyra.
Në shumë pjesë të ishullit ndalohen aparatet fotografike, pasi ende konsiderohet bazë ushtarake, por kjo eksperiencë është unike për të huajt. Ata kanë pak dëgjuar për Shqipërinë dhe nuk janë penduar aspak që e kanë zgjedhur për pushime.
“Kemi ardhur nga Franca, është hera e parë në Shqipëri, nuk kishim dëgjuar më parë për të, por njerëzit janë shumë dashamirës dhe mund të kthehemi sërish”, thonë disa vajza franceze për A2.
“Njerëzit janë shumë dashamirës dhe mund të kthehemi sërish”, thonë disa vajza franceze për A2
Në Sazan, mund të shohësh objekte të dëmtuara, të mbetura ashtu siç kanë qenë kur banorët e fundit, ikën që aty. Kanë ruajtur arkitekturën e viteve të diktaturës. Ka godina italiane të ndërtuara në kohën e fashizmit, që përbën një thirrje për të gjithë ata që janë të apasionuar pas arkitekturës.
Sazani është një destinacion që vlen të vizitohet e këtu turistët janë në një “mendje”. E më së shumti këtë vit ishulli vizitohet nga nostalgjikët. Ata që 30 apo më shumë vite më parë kanë shërbyer aty.
“E njoh me pëllëmbë. Kisha nostalgji pas 40 vjetësh. Por pas gjithë kësaj kohe më vjen keq që e shoh të braktisur, në 1975 kur kam bërë ushtrinë kishe qejf ta shikoje”, thotë njeri prej tyre.
Një prej atraksioneve më të mëdha gjatë këtij turi është edhe vizita në Shpellën e Haxhi Alisë. Kapiteni Fatmir Toçi na thotë se kjo është një pjesë e krenarisë së tij. Por, edhe pse i kanë dedikuar jetën turizmit duket se “qeveria” rrallë i ka kthyer sytë nga ata. “Shumë burokraci e barriera janë ato që vijnë si pasojë e mosmenaxhimit të mirë”, thotë Toçi, i cili kërkon të shihet me prioritet e ndihmohet ky sektor i detarisë.
Shqetësimi më i madh i të gjithë atyre që kanë ndjeshmëri për natyrën thonë se duhet ndërtuar një strategji afatgjatë për menaxhimin e mbetjeve që gjenerohen dhe mbrojtjen e asetit më të madh turistik dhe natyror që ka qyteti bregdetar .
Parku detar Karaburun-Sazan është eksperienca më unike që mund të shijohet këtë verë, pasi veç ishullit shpella e Haxhi Alisë dhe plazhet e Karaburunit janë pjesë e turit ku pushuesit impresionohen kryesisht nga ujërat ngjyrë blu kristali dhe historia e piratit mesjetar që strehonte në shpellë gjithë ushtrinë e tij .(A2)