Nga Roberto Saviano
Në komunikimet radiofonike ata e quajnë “magjistrati fillestar në fokstrot”, duke dhënë vetëm shkronjën e parë të mbiemrit për të mos zbuluar se ai është Giovanni Falcone, njeriu i shtrirë duke vdekur brenda fiatit të bardhë.
Pranë, në sedijen e pasagjerit, është Françeska Morvillo.
Edhe ajo po shuhej dalë nga dalë.
Njëjtë si ai dhe ajo u cilësua në radio si “gruaja e një personaliteti të njohur”.
Ora e tij ndaloi në 17.58 minuta, pikërisht në momentin, kur tritol i fshehur nën autostradë shpërtheu dhe gjithçka u shndërrua në një ferr.
Tri oficerët e eskortës Rocco Dicillo, Vito Schifani dhe Antonio Montinaro gjetën vdekjen e menjëhershme.
Të tjerët u plagosën, por janë të gjallë dhe në këmbë.
23 maj 1992, të gjitha edicionet speciale të lajmeve flasin për vrasjen e Falcones dhe luftën e tij kundër mafies.
Edhe sot, 23 maj 2022, tridhjetë vjet më vonë, flasim për këtë.
Po flasim për Falcone, Francesca Morvillo, agjentët Dicillo, Schifani dhe Montinaro.
Çështja e mafies duket se është zhdukur nga agjenda e qeverisë, nga debatet e opozitës italiane.
Duket se mafia, mafiozët janë zhdukur. Por është pikërisht e kundërta.
Është mjerisht ironike që i pari që na tregoi një mafie financiare, edhe para se të ishte gjakatar, ishte Falcone.
Ai ishte i pari që foli për një mafi që i bën këshilltarët financiarë të flasin edhe më shumë se armët.
Sot mafia nuk do të thotë vetëm zhvatje, kërcënime, vrasje dhe drogë.
Sot mafia do të thotë kompani të zbrazura dhe të ripopulluara për të pastruar para, sipërmarrës të mposhtur nga konkurrenca e pamposhtur sepse bazohen në fitime të paligjshme, vepra të mëdha që bëhen për të kursyer para në lëkurën e qytetarëve.
Nëse dje, duke folur për mafian, mund të mendonim për një thikë të zhytur në trupin e shoqërisë, sot duhet të mendojmë për një virus, një murtajë të heshtur që i shpëton syrit, por dëmton shoqërinë, duke ulur në mënyrë drastike cilësinë e jetës së të gjithëve.
Kjo është ajo që më mësoi Falcone, këtë na mësoi ai të gjithëve.
Edhe politikanët tanë. Pra, pse pjesa më e madhe e politikës evropiane – për fat të mirë jo e gjithë – e injoron problemin?
Ndoshta ai beson vërtet, me naivitet, se mafia është zhdukur apo se është futur në qoshe?
Një tjetër temë që është ende shumë aktuale sot është ajo e delegjitimimit.
Dhe këtë, për fatkeqësinë e tij, na e tregoi Falcone.
Nëse mafiozët përballen me armë me gjyqtarët, politikanët, gazetarët e afërt me ta, ndonjëherë edhe kolegët e tyre magjistratë, përballen me ta me instrumentin e delegjitimimit.
Një magjistrat sulmohet në personel, futet në jetën e tij familjare, i mohohet një pozicion që mund të zyrtarizojë prestigjin e tij, ai bëhet i dëbuar.
E gjithë kjo hap portat për mafiozët, tërheq një objektiv në kurrizin e një njeriu.
Që të tjerët qëllojnë është pothuajse e tepërt.
Kur një qese plot me eksploziv u gjet më 21 qershor 1989 në shkëmbin Addaura përballë shtëpisë së pushimit në Falcone, disa sugjeruan se ai e kishte vendosur atje.
Se ishte një përpjekje për të tërhequr vëmendjen tek vetja me synimin për t’u emëruar ndihmësprokuror.
Falcone kishte aplikuar tashmë, pas largimit të Antonino Caponnetto-s, si drejtues i zyrës arsimore në Palermo, pra si drejtues i pishinës antimafia të ndërtuar nga Rocco Chinnici dhe institucionalizuar nga Caponnetto.
Por ai u refuzua. Kur Gjykata e Lartë dha dënimin e saj për sulmin e dështuar të Addaura, ajo tha se “Giovanni Falcone iu nënshtrua një linçimi famëkeq, që synonte të zvogëlonte përgjithmonë, me akuza të neveritshme reputacionin”.
Gjyqtarët shkruajnë: Në të vërtetë, nuk ka dyshim se Giovanni Falcone – sigurisht magjistrati më i aftë italian – ishte objekt i lojërave të turbullta të pushtetit, i shfrytëzimit nga pushteti partiak, i ndjenjave të vogla të zilisë dhe xhelozisë (madje edhe brenda vetë institucionet), duke u përpjekur ta pengonin atë të merrte ato poste prestigjioze, të cilat, nga ana tjetër, duhej t’i jepeshin edhe sepse ai ishte më i merituari.
Letrat e famshme dramatike të firmosura “Il Corvo”, të cilat vinin nga brenda gjykatës dhe të cilat, duke pretenduar të zbulonin planet e Falcone nga prapaskenat, e turbulluan atë, kishin vullnetin për të lehtësuar sulmin e Cosa Nostra?
Ndoshta jo, thjesht donin t’i zhvlerësonin reputacionin për t’i sabotuar karrierën, për ta vrarë civilisht – çfarë bën shpesh gazetaria e baltës – por ta linin të gjallë fizikisht.
A është e mundur që në atë kohë përgjegjësit e këtyre sulmeve nuk ishin në dijeni? Epo … Teorikisht është e mundur edhe nëse është e vështirë të besohet.
A është e mundur që edhe sot ata që veshin të njëjtat veshje – përfshirë politikanë, gazetarë, kolegë të rrymave të kundërta – të shpërfillin pasojat e veprimeve të tyre? Jo.
Sot nuk është më e mundur. Pasi nuk është e justifikuar që mafiozët duken një çështje e zgjidhur.
Që duket se janë zhdukur. Në vend të kësaj, ishte vetëm argumenti mafioz nga debati politik, nga debati publik, që u zhduk.