Kryeministri Edi Rama në një intervistë për “The Parliament Magazine” ka folur për sfidat që e presin Shqipërinë në rrugën e integrimit në BE.
Rama në këtë intervistë është pyetur në lidhje me opozitën, por ai sërish ka deklaruar se nuk flet ndërkombëtarisht për opozitën e vendit të tij.
Kryeministri shqiptar në intervistën e tij është shprehur dhe për reformimin e Evropës dhe Ballkanit dhe pse 80 për qind e shqiptarëve duan anëtarësimin në BE.
Intervista e plotë
Cilat janë sfidat kryesore me të cilat përballen Shqipëria (dhe vendet e Ballkanit Perëndimor) në Këshillin e BE të qershorit, duke bindur të 27 shtetet anëtare për të votuar për zgjerimin e mëtejshëm?
Për çfarë po flasim me të vërtetë? Këshilli nuk do të votojë për zgjerimin në qershor; do të votojë për vazhdimin dhe thellimin e një procesi themelor të reformave në të gjithë Ballkanin Perëndimor. Ky proces tashmë ka sjellë stabilitet më të madh, më shumë siguri ekonomike dhe lidhje të përmirësuara midis kombeve tona.
Procesi i integrimit në BE, me të gjitha standardet e tij dhe kërkesat e përpikta, mund të jetë evolucionar, por po gjeneron rezultate revolucionare. Për të ngadalësuar apo ndaluar atë, tani që vendi ka pasur një rekomandim të qartë për hapjen e bisedimeve të pranimit, do të ishte e dëmshme dhe e pamundur t’u shpjegoheshin qytetarëve tanë, të cilët kanë mbështetur reforma edhe të dhimbshme, sepse janë plotësisht prapa idealit të Shqipërisë evropiane.
Natyrisht, ndikimi i BE-së do të dilte si rezultat i kësaj. Nga ana tjetër, përparimi në hapin e ardhshëm, negociatat zyrtare, do të rritin faktikisht levën e BE-së mbi proceset e reformës në vendin tonë, me afate të rrepta dhe afate që duhet të përmbushen.
Ekzistojnë dy pikëpamje kryesore dhe themelore për Ballkanin Perëndimor që i bashkohen BE-së; një e ashtuquajtura “parim regatash” me Serbinë dhe Malin e Zi si kryesues; tjetra sugjeron që qëllimi duhet të jetë që vendet anëtare të BE të miratojnë negociatat e pranimit për të gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor. Cila pikëpamje ju pëlqen? Pse mendoni se Shqipëria u la fillimisht kur filluan negociatat me Serbinë dhe Malin e Zi?
Brukseli ishte pragmatik. Pas konflikteve të tmerrshme në ish-Jugosllavi, ishte e natyrshme që vëmendja të përqendrohej në atë pjesë të Gadishullit Ballkanik. Ishte zhgënjyese për ne, por e kuptueshme në kontekst. Megjithatë, për të parë procesin si një garë varkë është një gabim. Është metaforë e gabuar. Shqipëria nuk po konkurron me miqtë tanë në Serbi, Mal të Zi apo kudo tjetër.
Në fakt, të gjithë ne po punojmë gjithnjë e më shumë, në lidhjen, tregtinë, digjitalizimin, promovimin e turizmit, policinë dhe më shumë. Kjo nuk tërheq shumë tituj sigurisht. Mediat ndërkombëtare shumë lehtë kalojnë në trupa të vjetra për konfliktin kulturor kur realiteti, në terren, është shumë i ndryshëm. Pyetni çdo qytetar 20-vjeçar në Bratislavë, Shkup ose Tiranë për identitetin e tyre kulturor. Ata kanë jetuar të gjithë jetën e tyre si evropianë, me shpresën se, një ditë, kombi i tyre do të ishte një anëtar i BE.
Një nga arsyet që anketimet tregojnë se 80% e shqiptarëve duan që anëtarësimi në BE të jetë demografik. Ne jemi shteti më i ri në Evropë. Me fjalë të tjera, kur shqiptari mesatar ishte vetëm 13 vjeç, filluam të negociojmë një marrëveshje stabilizimi dhe asocimi me Brukselin.
Ditën kur Komisioni Europian publikoi rekomandimin e tij për hapjen e negociatave zyrtare të pranimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë, Presidenti francez Emmanuel Macron komentoi mbi politikën e zgjerimit të BE. Si i shikoni komentet e tij dhe çfarë ndikimi mund të kenë ata në votimin e Këshillit të BE në qershor?
Presidenti Macron ishte i saktë: BE ka nevojë për reforma. Megjithatë, si reforma e BE-së, ne në Ballkanin Perëndimor duhet ta bëjmë këtë. Këto procese duhet të ndodhin njëkohësisht. Më lejoni të jap një shembull. Ashtu si në shumë shtete postkomuniste, ne në Shqipëri kemi pasur një problem të madh me një gjyqësor të korruptuar. Zyrtarët e BE na thanë se na duhej ta rregullonim këtë. Pra, së bashku me Brukselin, me ndihmën e Uashingtonit, ne kemi krijuar një formulë për të forcuar sundimin e ligjit dhe institucionet gjyqësore.
Kjo ka përfshirë ndryshime të thella kushtetuese. Një element kyç është një sistem jopartiak i verifikimit për të çrrënjosur sistemin e drejtësisë të gjykatësve dhe prokurorëve të korruptuar ose jokompetentë. Deri më tani, 21 janë larguar nga detyra, 17 për shkak se kanë refuzuar të nënshtrohen vetvetes, ndërsa katër janë larguar për të mos qenë në gjendje të justifikojnë pasurinë e tyre. Edhe pse e dhimbshme, procesi ka patur mbështetjen e madhe të qytetarëve shqiptarë. Tani, ka rekomandime që ‘modeli shqiptar’ të miratohet në të gjithë Ballkanin Perëndimor.
Çfarë e informoi mendimin e Komisionit Evropian për të rekomanduar hapjen e negociatave të pranimit me Shqipërinë?
Pa dyshim, ky ishte programi ynë për reformën e drejtësisë, por shumë tjetër është bërë. Ku vetëm dy vjet më parë ne u përballëm me një sfidë të madhe për shkak të dy dekadave të kultivimit të gjerë të kanabisit në natyrë, ne e kemi çrrënjosur këtë industri të paligjshme.
Ne kemi forcuar programet tona të zhvillimit bujqësor për të promovuar kulturat zëvendësuese. Ne po përmirësojmë gjithashtu administrimin tonë dhe tani procesi i verifikimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve po shtrihet në polici.
Ka histori që kohët e fundit u shfaqën për ndërhyrjen ruse në zgjedhjet e fundit parlamentare të Shqipërisë. Cilat janë pikëpamjet tuaja dhe a jeni të shqetësuar nga kjo?
Kam dëgjuar dhe lexuar tregimet. Duket se ka disa dëshmi se kundërshtarët tanë politik morën mbështetje financiare në shkelje të legjislacionit tonë. Ekziston një hetim i vazhdueshëm, por si rregull, vendosa shumë kohë më parë të mos komentoj ndërkombëtarisht për opozitën. Ne në Shqipëri përpiqemi të mbajmë marrëdhënie miqësore me të gjitha kombet.
Ka diçka unike për Shqipërinë, ne jemi vendi më pro-evropian dhe më pro-SHBA në Evropë. Por, si një anëtar i NATO-s dhe një kombi evropian, ka fuqi që do të donin të dobësonin angazhimin tonë ndaj Aleancës Perëndimore. Ndërprerja politike, përfshirë inkurajimin e populizmit dhe nacionalizmit, mund të jetë një nga taktikat.
Jam i shqetësuar? Jo për momentin. Partia ime u kthye në zyrë me një shumicë të fortë. Për mua ka vetëm një gjë për t’u përqëndruar në: Modernizimin e vendit tim përmes reformave të thella që të tjerët para nesh nuk guxonin të imagjinonin, e lenë të luftojmë për të.
Disa anëtarë të BE dhe publiku i tyre kanë shprehur dyshime rreth anëtarësimit të Bullgarisë dhe Rumanisë në BE, duke pasur parasysh shqetësimet historike lidhur me korrupsionin. A pranoni se kjo mund të jetë gjithashtu një pengesë për Shqipërinë?
Korrupsioni në Shqipëri është ende një problem, por Komisioni e ka gjykuar qartësisht Shqipërinë jo si një shtet anëtar i ri, por nga efektet që qeveria po i bën të merren me të. Negociatat për anëtarësim do të ndihmojnë në thellimin e reformave dhe rezultateve tona kundër korrupsionit. Nuk është një çështje që ju mund të eleminoni gjatë natës, por ne kemi vënë një shembull për disa vite që vjedhja nga shteti po vjedh nga vetja, dhe se nëse duam të bashkohemi me klubin evropian ne duhet të miratojmë një seri të re të standardeve të sjelljes me publikun të holla.
Kohët e fundit kemi krijuar një platformë inovative online, përmes së cilës qytetarët mund të kenë një linjë të drejtpërdrejtë komunikimi me ministrat e qeverisë për të trajtuar së bashku çdo keqbërje nga zyrtarët publikë. Platforma promovon aksesin në informacion, transparencë, llogaridhënie dhe betejën kundër korrupsionit qeveritar dhe institucional.
Rreth 81 zyrtarë publikë tashmë janë shkarkuar dhe shumë prej tyre janë disiplinuar ose madje janë ndjekur penalisht për mos ofrimin e shërbimeve publike në kohë ose që kanë kërkuar ryshfet. Kjo është në sajë të ankesave të qytetarëve përmes platformës online.
Përktheu PANORAMA