Tirana vazhdon prej disa vitesh të kryesoj podiumin si kryeqyteti më i ndotur i Europës, sipas të dhënave të fundit nga “Eurostat”, duke u kthyer në një kërcënim serioz për jetën e qytetarëve, sidomos në kohë pandemie ku një mjedis i shëndetshëm është i domosdoshëm në luftën me virusin.
Madje të jetosh në Tiranë me këtë nivel ndotje është bërë thuajse e pamundur për të pasur një jetë të shëndetshme. Rreth 500 njerëz vdesin në vit si pasojë e ndotjes së lartë të ajrit në Tiranë, e cila është dy herë më e lartë se normat e lejuara nga Organizata Botërore e Shëndetësisë.
Tirana, qyteti i më shumë se një milionë njerëzve dhe më shumë se 190.000 makinave që qarkullojnë në ditë, po kërcënon jetën e gjithë banorëve të saj, ndërsa aktorët politikë dhe bizneset kryesisht ato të hidrokarbureve, investohen të paraqesin gjithmonë të kundërtën, a thua jetojnë në planet tjetër dhe nuk i shqetëson fare shëndeti i të paktën familjarëve të tyre.
Përkeqësimi i nivelit të ndotjes në Tiranë, ka sjell ndjeshëm edhe uljen e cilësisë së jetës për ata që jetojnë në kryeqytet apo për ata që po mendojnë të shpërngulen në Tiranë, sidomos për turistët apo të huajt që shpesh kërkojnë informacion për vendet ku do të udhëtojnë apo do të shpërngulen.
Vitet e fundit, ekspertët theksojnë se vërehet një rritje e ndjeshme e numrit të personave, që gjendja e tyre shëndetësore është përkeqësuar nga ndotja e ajrit në Tiranë. Mjekët shprehen se më të rrezikuarit janë personat mbi 60 vjeç, por nuk mungojnë as moshat e reja dhe ndikimi në afatgjatë që ka ajri ndotur tek fëmijët.
Sipas një studimi nga “Greater London Authority and Transport”, gazi kryesor që shkakton edhe ndotjen më të dëmshme të ajrit është dioksidi i karbonit, i cili përhapet në atmosferë në 90% të rasteve nga karburanti i makinave dhe ka ndikim të drejtpërdrejtë në mushkëritë e njerëzve. Ekspozimi ndaj ndotjes së ajrit rrit rrezikun e kancerit të mushkërive, si dhe dëmton zhvillimin e plotë të mushkërive tek fëmijët.
Në kushte pandemie, një normë ndotje e tillë, diku dyfishi dhe diku trefishi më e lartë se e përcaktuar nga BE, mund të jetë fatale për këdo i cili jeton në këtë kryeqytet. Por shqetësues mbetet fakti, se asnjë zyrtarë përgjegjës nuk e pranon këtë fakt, qoftë për të rritur ndërgjegjësimin e autoriteve përgjegjëse e kryesisht atë të kontrollit të hidrokarbureve!
Madje ka nga ata, që në dalje televizive, shprehen se Tirana nuk është aspak e ndotur, por janë zona të caktuara të cilat janë të tilla dhe se gjithçka përreth saj është në rregull.
E tillë ka qenë dhe deklarata e zv. Ministres së Turizmit dhe Mjedisit Ornela Çuçi, në emisinin “Top Talk”, të gazetarit Denis Dyrnjaja.
Sipas “ekspertizës” së zv. Ministres, ndotjet janë vetëm pranë kryqëzimeve, por ata harrojnë se Tirana krye e fund është vetëm me kryqëzime, pasi me gishtat e njërës dorë mund të numërosh hapësirën e gjelbërt përreth saj. Por për ta bërë edhe më të besueshme tezën e saj, zv. Ministrja pohon, se ne jetojmë në kohë më të mira për sa i përket cilësisë së ajrit, fal masave të ndërmarra nga autoritetet vendore, siç janë “Pylli Orbital”. (Ndiq video, tek minuta 2 deri 3)
Por faktet janë kokëforta dhe na dëshmojnë të kundërtën, pasi 6 vite më parë sipas Indeksit të ndotjes të publikuar nga BE, Tirana rënditej në vendin e katërt si qyteti më i ndotur në Evropë, pas Napolit, Kievit dhe Shkupit. Ndërsa sot, ajo është në vend të tretë në rang qytetesh dhe në vend të parë në rang kryeqytetesh.
Në fakt këtu barra e fajit i bie gazetarit, i cili ose bënë sikur nuk kupton ose vërtetë nuk është i informuar se Tirana prej vitesh rënditet kryqyteti i parë në Europë më i ndotur dhe qyteti i 3 në Europë më i ndotur.
Për t’ia thjeshtësuar më shumë punën gazetarit, po i kujtoj se sipas indeksit të ndotjes së publikuar nga Numbeo.com, Shqipëria në 2020 është një nga shtetet me ndotje më të lartë të mjedisit në Europë, duke shënuar 77.77 pikë. Referuar po këtij indeksi, në vitin 2020, Tirana krahasuar me territorin e të gjithë Shqipërisë, arrin pikët më të larta të ndotjes së ajrit, duke kapur vlerën prej 85.63 pikë, nga 82.8 që përllogaritej në fillim të vitit 2019.
Pra ndotja nuk është përmirësuar siç shpjegon zv. Ministrja, por është përkeqësuar sidomos në kryeqytet. Sepse nuk është marrë asnjë masë për ta lehtësuar mushkritë e qytetarëve të Tiranës, e “Pylli Orbital” nuk kryen asnjë funksion në frymëmarrjen e kryeqytetit, për sa kohë është pemët e mbjellura nuk janë ende pemë, sasie e mbjellur nuk është aspak e mjaftueshme dhe nuk mbulon nevojat e qytetit, cilësia e karburantëve është skandaloze dhe ndërtimet e pallateve po bëhen në çdo centimetër që deri më sot kishte mbetur bosh brenda unazës së qytetit. Ndërtime dhe kulla dhjetra kate në qendër, në Ish-Bllok, pranë Parkut të Liqenit, tek Liqeni i Thatë, etj, tregojnë se qeverisja vendore nuk po investohet aspak në shëndetin e qytetarëve dhe përmirësimin e cilësisë së jetës, kur lëshon kaq shumë leje pallatesh e kullash në çdo cep që ka ngelur bosh, kur ajo e di fare mirë, se grimcat e këtyre ndërtimeve janë edhe më të rënda dhe të dëmshme se ato të makinave për mushkritë e njeriut.
Ajri i ndotur ka potencial të dëmtojë shëndetin e njeriut dhe mjedisit. Grimcat me përmbajtje, azoti dioksidi dhe ozoni në nivelin e tokës paraqesin rreziqe të mëdha shëndetësore. Eurostat analizon se ekspozimet afatgjata në ambiente që kanë ndotje të madhe shoqërohen, ndër të tjera, me ndikime, në sëmundjet kardiovaskulare dhe të frymëmarrjes ose një rritje e incidencës së kancerit.
Sipas specialistëve, nëse edhe ajo pak kurorë e gjelbër që ka mbetur e Tiranës shkatërrohet, atëherë niveli i ndotjes pritet të rritet frikshëm, deri në kufijtë e një bashkëjetese me sëmundjet më të rënda./Ekskluzive.al