“Merre fillimisht Libra-n pastaj merri përfitimet”. Një frazë e shkurtër, e thatë dhe tërheqëse. Një ftesë që mund të gjendet në faqen e internetit dhe që ofron fitime të lehta falë monedhës së re të Facebook: Libra. Logoja që përsëritet andej-këndej është ajo zyrtare, ngjyrat dhe grafika janë të qëndrueshme dhe të bëra mirë. Mëkat që Mark Zuckerberg, pronari i rrjetit social më të popullarizuar dhe më të përhapur në botë, ka njoftuar se Libra, krijesa e tij e re, do të lindë vetëm në vitin 2020, shkruan Gianluigi Pacini Battaglia i ”Libero Quotidiano”.
Pra, çfarë kanë përfituar njerëzit të cilët, pas vizitës këtë faqe, paguan bitcoins për një total prej rreth 45 milion dollarë? Përgjigjja është shumë e thjeshtë: asgjë. Dhe ky është vetëm një nga shumë shembujt e mashtrimeve të tentuara kundër investitorëve të pasigurtë, që nga koha kur rrjeti i famshëm social filloi me saktësi projektin e tij të monedhës së qëndrueshme, Libra.
E vërteta është se e gjithë bota ka vënë re vitet e fundit se monedhat virtuale nuk janë vetëm sinonim i paqëndrueshmërisë dhe spekulimeve (për shembull, vetëm kohët e fundit Kina ka njohur vlerën ligjore të bitcoin), por një zonë reale e aplikimit teknologjik që, vetëm për tregun e pagesave transnacionale, mund të ketë vlerën e mbi 700 miliardë dollarëve.
Nga çdo pikë e globit, projekti Libra shihet me bindjen se do të jetë një sukses dhe se mashtrimet që qarkullojnë online janë vetëm dëshmia praktike. Përveç kësaj, kritikat e shumta nga institucionit ndërkombëtare, ekonomike dhe politike, duket se konfirmojnë se ky projekt ka me të vërtetë karakteristikat e të qenit në gjendje të ndryshojë rregullat e lojës.
Për disa muaj me radhë është thënë se, nëse monedha e Facebookut do të fillonte të funksiononte, do të shndërrohej, në thelb, në një sistem financiar alternativ, diçka që do të shkonte përtej çdo kontrolli të mundshëm dhe që do të mund t’u jepte një shtysë të re aktivitete të paligjshme si pastrimi i parave dhe financimi i terrorizmit ose do të vinte në rrezik stabilitetin monetar.
Personalisht, besoj se kompania e Menlo Park nuk përpiqet të zëvendësojë bankat qendrore, por synon të konsolidojë rrjedhën e saj të të ardhurave. Megjithatë, duhet të thuhet se projekti kishte gjithashtu meritën e ringjalljes së nevojës për të gjetur një mënyrë për arritjen e një forme globale pagese të arritshme për të gjithë, madje edhe për ata që jetojnë në vende që për shkak të varfërisë dhe shkollimit të dobët e gjejnë veten në periferi të qarkut financiar ndërkombëtar.
Nuk duhet të harrohet se përhapja smartfonëve dhe e internetit në këto pjesë të popullsisë është shumë më e lartë se, për shembull, në sportelet e bankave. Dhe kështu është e qartë se me një monedhë të lidhur me një rrjet social kushdo që ka një llogari në Facebook mund të gjejë në “portofolin” e tij një monedhë të pranuar kudo në botë. Diçka e pamendueshme vetëm disa muaj më parë.
E thënë kështu, është e qartë se mundësitë e natyrshme në një projekt të tillë gjigant janë të mëdha. Çdo risi është potencialisht e dobishme, ne jemi të bindur për këtë, dhe kjo gjithashtu do të jetë, me kusht që të plotësohet një ditë, ashtu siç na është premtuar. Megjithatë, këto inovacione kanë nevojë për një kornizë të saktë dhe të qartë rregullative, unike dhe vërtetë të realizueshme.
Gjërat në fakt janë të rregulluara dhe mirë. Puna e ligjvënësit nuk mund të kufizohet kurrë në sinjalizimin e rreziqeve të mundshme ose në ngritjen e dyshimeve. Kush përcakton rregullat duhet të ofrojë përgjigje konkrete dhe të aplikueshme, sepse kjo është detyrë e një rregullatori, dhe nuk ka asnjë subjekt tjetër që mund ta zëvendësojë atë. Dhe në këtë proces të krijimit të rregullave, kontributi i atyre që, ashtu si ne të Consulcesi Tech, punojnë çdo ditë për të gjetur mënyra të reja të përdorimit të teknologjisë për të ndihmuar zhvillimin.
Prandaj debati duhet të ushqehet dhe nuk duhet të mbetet i mbyllur në kanalet jozyrtare, në komunitetet e internetit dhe në bisedat mes optimistëve. Është e nevojshme të hapet një debat, të propozohen tryeza dhe të thirren të gjitha palët e përfshira për të vlerësuar problemet e mundshme dhe për të gjetur zgjidhjet e mundshme. Nevojiten studime dhe kërkime të sakta dhe të paanshme për të analizuar situatën nga të gjitha këndvështrimet, madje edhe ato më pak të qarta.
Në këtë kuptim, zgjidhja e propozuar nga Davide Casaleggio për të besuar qeverinë e protokollit të Librës në Organizatën e Kombeve të Bashkuara mund të jetë një model që duhet shqyrtuar. Shkurtimisht, kemi nevojë për një punë të saktë që synon garantimin e stabilitetit të tregjeve dhe të tilla që të sigurojnë një kontekst mikpritës për këtë filiz të ri dhe jo vetëm për këtë, por edhe për çdo inovacion tjetër teknologjik. Nëse kjo nuk ndodh, nëse progresi teknologjik do të jetë më i shpejtë sesa infrastruktura e nevojshme dhe relative (qoftë fizike, ideologjike ose legjislative), kjo do të thotë se rregullatori ka hequr dorë nga roli i tij natyror dhe nuk do të jetë asgjë tjetër veçse një censurë e thjeshtë./ATA