Në rubrikën “Dikur” do të rikthehemi në vitin 1997, vitin e mbrapshtë kur b.andat në vend mbinin si kërpudha. Por sigurisht një nga më fa.mëkeqet, emri i të cilës edhe sot kujtohet me t.error është ajo e Çoles, me në krye kapon Myrteza Çaushi.
I njohur si Zani, i riu nga Vlora ku gjatë trazirave të vitit 1997, u formuan 5 b.anda, kishte rivalë të fortë. 3 prej tyre ishin rivale me atë të Zanit, Ba.nda e Gaxhait, Banda e Kakamit (shpesh herë bashkoheshin në një grup) dhe Banda e Pusit të Mezinit. Gjatë për.plasjes me b.andat e ar.matosura Zani Çaushi ka h.umbur tre vëllezërit.
I vetëquajturi “Robin Hood” por sigurisht që në version më të mirë, Zani i dha vetes titullin “kundërshtari i betuar” i Sali Berishës, ndërkohë që nga ana tjetër ishte mbështetës i flaktë i Partisë Socialiste. Aq e fortë ishte urr.ejta për Berishës, saqë Zani nuk denjonte që ta thoshte çdo herë që jepte intervistë për mediat e huaja dhe vendase.
“Unë ndihmoj popullin e Vlorës dhe Shqipërisë, Berisha nuk mund të më peshkojë dhe të më bëjë lojra. E kam thënë disa herë që është i dë.nuar me v.dekje dhe nuk mund të shpë.tojë. Ka vr.arë vëllezërit tanë. Jo tani por nja 2-3 vjet më parë, shumë fëmijë janë v.rarë dhe ma.sakruar nga Sokol Mulosmani. Unë kam 6 vjet l.uftë me Berishën. Më kanë rr.ahur. Berisha ka bërë shumë në Vlorë. Ne do të l.uftojmë sa të vd.esim të gjithë këtu, në Vlorë dhe në të gjithë Shqipërinë. Kam qindra njerëz të ar.matosur dhe ju them se kur të bëhen zgjedhjet dhe Berisha bën prapë lojra, atëherë ne do të shkojmë në Tiranë.”
Sigurisht që k.rimet e bërë, Zani i justifikonte si të keqe të domosdoshme, duke prentenduar se çdo gjë e bënte për të mirën e popullit, duke theksuar se kishte mbështetjen e tyre të plotë. Madje arrinte deri aty saqë mendonte se i kishte ushtarët e vetë. Në këmbim, i forti i Çoles pretendonte se ruante qetësinë në qytet.
“Nuk është shtet, është një b.andë ga.ngsterash. Edhe unë g.angster jam, bëj l.uftë me g.angsterin Berisha. Ga.ngsteri më i fortë jam unë, se unë kam popullin pas meje. Robin Hood-i ka dëshirë që ta quajnë Zani. Sepse jetonin vetëm në një pyll, në një këshjellë, kishte njerëz me harqe. Ndërsa Zani ka një popull të gjithë të a.rmatosur me a.rmët më të fundit. Atëherë mund të themi se Robin Hood-i do ë kishte dëshirë të quhej Zani. Rëndësi për mua ka që të mos i bie njeriu në q.afë. Mos të vr.as njeri pa arsye. Kam dëshirë që njerëzit që bëjnë po.shtërsira, përdh.unojnë ose gr.abisin njerëz të varfër t’i ndëshkoj. Se kur g.rabisin njerëz të pasur gëzohem, që e kanë vënë pasurinë me po.shtërsira.”
Kulmin e influencës së tij në popull, Zani e tregoi vetëm 15 ditë pas t.ragjedisë së “Otrantos”, kur kryeministri italian Romano Prodi zbarkoi në Vlorë.
Mëngjesin e 13 prillit 1997, tre helikopterë ushtarakë të marinës italiane zbritën në një zonë të pabanuar në Vlorë për të takuar kreun e Qeverisë së Pajtimit Kombëtar, Bashkim Fino dhe Presidentin Sali Berisha.
Nën mbrojtjen abs.olute të Zanit që mbante një kall.ashnikov në dorë, Prodi ndaloi disa minuta në Vlorë duke dhënë mesazhe paqeje dhe duke premtuar ndihma nga qeveria italiane për t’u nisur sërish me helikopter për në Tiranë.
Ende mbetet e paqartë sesi një kryeministrër i një vendi si Itali, vendosi që të mbrohej nga Zani. Ndoshta Zani u vetëofruar duke përdorur si justifikim zakonet e mikëpritjes shqiptare, apo nëse kjo ishte e vetmja mënyrë që delegacioni të zbarkonte në Vlorë. Ndoshta Zani nuk po e mbronte por po e mbante nën kontroll Prodin.
Vitet kaluan, dhe me ardhjen në pushtet të Partisë Socialiste, pikërisht asaj që kapo mbështeste haptazi, Zani dhe pjesëtarë të b.andës së tij u arre.stuan dhe u dë.nuan për kr.ime të cilat kishin lënë prova, p.sh arm.ëmbajtje pa leje.
Por ajo që e mban përj.etësisht në burgun e Drenovës, t.merrin e jugut të vendit, është d.ënimi i drejtësisë greke, e cila ka dhënë me ak.uzën e vr.asjes plot 101 vite b.urg për Çaushin. Megjithatë edhe pse i mb.yllur në q.elinë e tij, mjafton që të përmendësh lagjen e Çoleve për të kujtuar një prej b.andave më të t/merrshme që pa Shqipëria.