Monedha e përbashkët nuk ka të ndalur në rënien që ka nisur në tregun e brendshëm. Sipas kursit zyrtar të Bankës së Shqipërisë, një euro u këmbye dje me 124.17 lekë, duke shënuar një rënie të fortë me 0.71 lekë në krahasim me ditën e mëparshme. Kjo rënie vjen pas nënçmimit me 0.54 lekë të ditës së mëparshme, duke humbur 1.25 lekë në vetëm dy ditë.
Ky është një tjetër rekord i 10 viteve të fundit, ku euro po tregtohet në nivelin më të ulët që nga janari 2009. Por çfarë sjell kjo rënie rekord e euros në ekonomi? Eksportuesit kanë dhënë alarmin prej disa muajsh, si më të prekurit nga kjo situatë, duke qenë se arkëtojnë më pak para për çdo euro që marrin nga partnerët e huaj.
Ndaj që në fillimet e kësaj “historie”, ata u kanë dërguar disa herë letra institucioneve zyrtare si Ministria e Financave dhe kryeministrit, apo Bankës së Shqipërisë, ku kërkojnë që të merren masa për të frenuar humbjet e tyre, që më vonë mund të reflektohen në shkurtime të vendeve të punës. Nga ana tjetër, kjo e fundit e ka justifikuar këtë situatë si të përkohshme dhe pa efekte për ekonominë.
Debate në Komision Ekonomie
Rënia e euros përballë lekut shqiptar në një nivel rekord prej 124.8 lekësh është ngritur dje si shqetësim në Komisionin e Ekonomisë dhe Financave. Sipas opozitës, shtimi i euros në treg ka ardhur si rezultat i drogës dhe se qeveria duhet të ndërhyjë për stabilizuar situatën në mënyrë që efektet në ekonomi të jenë të vogla. “Këtë vit janë futur 460 milionë euro shtesë, 35% më shumë. Nga kanë ardhur, a kemi investime të huaja shtesë? Nuk kemi.
Remitancat janë pak a shumë në të njëjtat kuota. Siç e pohojnë të gjithë, këto janë lekë që kanë ardhur nga tregtia e drogës”, deklaroi Aldo Bumçi. Ndërkohë, Jorida Tabaku pohoi se nuk ka ndodhur asnjëherë në historinë shqiptare ky fenomen, i cili sipas saj nuk ka ardhur as nga paniku i krijuar nga opozita as nga paniku i krijuar nga qytetarët. Ndërkohë, kjo dukuri në ekonominë shqiptare ka shqetësuar jo pak dhe shumicën në pushtet. Në komision, vetëm për këtë çështje do të thirren Guvernatori i Bankës së Shqipërisë dhe ministri i Financave.
“Faleminderit shumë që në emër të kolegëve tuaj që janë pjesë e Komisionit të Ekonomisë dhe Financave vini ju nga Komisioni i Politikës së Jashtme ta ngrini këtë çështje. E kemi në plan për t’u marrë me këtë gjë”, deklaroi kreu i komisionit, Erjon Braçe. Sakaq, deputeti Anastas Angjeli rekomandoi Bankën e Shqipërisë të përdorë të gjithë instrumentat e duhur për të stabilizuar situatën. “Të gjithë autoritetin për të përdorur instrumentat, për të ruajtur ekuilibrat e nevojshëm për të mbajtur ato objektiva që ka vënë në atë program të de-euroizimit me qëllim që pasojat e kësaj të jenë sa më minimale”, kërkoi Angjeli.
Arsyet që po çojnë euron në rënie të lirë
Arsyet e rënies së euros në tregun e brendshëm, sipas ekspertëve mbeten komplekse:
Së pari, është ndikimi i ekonomisë informale, që prej gati dy vjetësh ka rritur në mënyrë graduale fluksin e valutës që hyn në vend dhe në pjesën e parë të vitit po kanalizohet kryesisht përmes ndërtimeve, që janë rritur dukshëm. Së dyti, janë burimet formale të hyrjes së valutës, si investimet, remitancat, eksportet e mallrave dhe shërbimeve, por efektin kryesor po e luajnë të ardhurat nga turizmi.
Numri i turistëve të huaj është rritu ndjeshëm këtë verë dhe sezoni si asnjëherë tjetër ka filluar që në maj dhe pritet të zgjasë në tetor, teksa hotelet raportojnë se janë pothuajse 100% të prenotuara.
Së treti, dy muajt e fundit ndikim ka dhënë procesi i konvertimit të kapitalit të bankave që kanë qenë në proces shitblerje, që po këmbejnë kapitalin nga euro në lekë, duke rritur në këtë mënyrë ofertën në valutë.
Së katërti, këtyre faktorëve u është shtuar dhe efekti psikologjik, me njerëzit që po nxitojnë të këmbejnë valutën, në pritje të rënies së mëtejshme të saj.
Së pesti, në kahun tjetër ka një rënie të qarkullimit të parasë vendase në treg. Sipas statistikave zyrtare të Bankës së Shqipërisë, sasia e parasë gjithsej që qarkullon në ekonomi ka shënuar rënie historike në katër muajt e parë të këtij viti./SOT