Presidenti Trump i bëri një favor Presidentit Putin duke braktisur një marrëveshje që kufizonte disa armë bërthamore, i thotë një analist i Rusisë DW. Botës mund t’i duhet të përgatitet për një luftë të re të ftohtë.
DW: Sa serioz është për sigurinë globale vendimi i SHBA për ta braktisur marrëveshjen bërthamore të forcave me rreze të mesme veprimi (intermediate-range nuclear forces, INF)?
Pavel Felgenhauer: Është si kthim pas në vitin 1983. Atëherë dukej se lufta bërthamore mund të niste në çdo çast dhe në fakt mund të niste. Ne pak a shumë jemi kthyer në nivelin e parë të kësaj.
Këto marrëveshje (INF dhe marrëveshjet e tjera të çarmatimit) ndodhën në fund të Luftës së Ftohtë dhe i dhanë një kuadër ligjor situatës, që u paraqit në fund të Luftës së Ftohtë, kur pësoi kolaps rendi komunist në Rusi dhe kur pësoi kolaps Traktati i Varshavës.
Tani ne kemi një Luftë të re të Ftohtë, kështu që marrëveshjet, që u dhanë fund atyre të mëparshme janë të parëndësishme, sepse i referohen një situate krejtësisht tjetër. Kjo do të thotë se ka shumë gjasa që ato të prishen.
Shtetet e Bashkuara kanë lënë të kuptohet se ato do të shqyrtojnë rinegociimin e marrëveshjes, nëse ajo zgjerohet që të përfshijë edhe Kinën. A është ky një opsion realist?
Putini foli publikisht për këtë në tetori 2007, kur tha se Rusia do ta braktisë marrëveshjen, po nuk ndihmoi Amerika që ajo të bëhet ndërkombëtare, sepse Rusia dhe Kina nuk i kanë këto raketa — por Kina i ka. Tani, i njëti pretekst po përdoret nga amerikanët me Kinën.
Nëntëdhjetë përqind e raketave të Kinës preken nga marrëveshja INF, kështu që nëse bëhen pjesë e marrëveshjes, do t’u duhet të shkatërrojnë 90 përqind të raketave të tyre, gjë që kanë refuzuar ta bëjnë dhe refuzojnë ta bëjnë. Kështu që ky nuk është opsion.
A e ka Rusia interes për një marrëveshje të re INF?
Në një të ardhme të afërt, Amerika nuk çfarë të fitojë ushtarakisht duke e denoncuar INF, por Rusia ka shumë ç’të humbasë. Rusia ka zhvilluar dhe me sa duket ka stacionuar raketa kryqëzori me koka shpërthyese të bazuara në lëshues të modifikuar, megjithëse ato nuk janë testuar duke u lëshuar nga toka. Ne i kemi testuar dhe jemi të gatshëm t’i stacionojmë ato sapo të mos jetë më e vlefshme marrëveshja bërthamore për forcat me rreze të mesme veprimi. Amerikanët nuk kanë se çfarë të stacionojnë, të ndaluar nga marrëveshja. Në të ardhmen, SHBA mund të nisin të zhvillojnë sisteme të reja raketash, por kjo do të kërkojë vite për t’u realizuar.
Rusia ka stacionuar tashmë të njëjtin tip raketash në fregata, në kryqëzorë, në korveta dhe në nëndetëse, por nëse INF merr fund, ajo do të jetë në gjendje t’i vendosë ato në automjete. Dhe një kamion është më i lirë se një raketë dhe mund të fshihet më kollaj. Për Rusinë ka shumë kuptim braktisja e INF. Putini dhe gjeneralët rusë e kanë denoncuar atë që në vitin 2007.
Presidenti i SHBA Donald Trump i bëri Rusisë dhe Presidentit rus Vladimir Putin një favor tjetër, duke e marrë mbi vete turpin e denoncimit të INF./DW
Intervistën e zhvilloi Emily Claire Sherwin.