Një rritje e lartë e çmimeve të gazit natyror në Evropë po ngre shqetësimin se konsumatorët do të goditen rëndë nga faturat e larta të energjisë këtë dimër ndërsa kërkesa globale për karburant rritet.
Rritja po ndodh me shumicën e hidrokarbureve por një problem më i madh ka qenë me gazin natyror.
Sipas eksepertëve kërkesa për gaz është rritur për disa arsye:
1. Evropa kishte një dimër më të ftohtë, kështu që njerëzit i ngrohën shtëpitë e tyre për më gjatë se zakonisht.
2.Evropa po zvogëlon prodhimin e vetë të brendshëm të gazit natyror. Prodhuesi kryesor europian i gazit natyror, Holanda, filloi të heqë dorë nga fusha e tyre kryesore e gazit Groningen në 2018.
3. Shqetësimi i madh në treg është se niveli i ruajtjes së gazit në Evropë është më i ulët se zakonisht në këtë pikë të vitit. Përqindja e gazit të punës në depo është tani në 74% në Evropë, krahasuar me këtë kohë vitin e kaluar kur ishte në 94%, sipas të dhënave nga Gas Infrastructure Europe.
Cili është roli i Rusisë në krizën aktuale?
Një ndikim të madh në krizën aktuale të Europës për gaz mendohet se ka dhe Rusia.
a) Rusia ishte eksportuesi më i madh i gazit natyror në Bashkimin Evropian në 2019 dhe 2020, duke përfaqësuar më shumë se 40% të importeve të BE -së.
b) Siaps Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë (IEA) eksportet ruse në BE ishin në rënie nga nivelet e tyre të vitit 2019. Sipas tyre, Rusia mund të bëjë më shumë për të siguruar që magazinat të mbushen në nivele të përshtatshme në përgatitje për sezonin e ardhshëm të ngrohjes dimërore.
c) Mendohet se Rusia mund ta ndalojë me qëllim furnizimin e Europës me Naftë. Dyzet anëtarë të Parlamentit Evropian i bënë thirrje Komisionit të nisë një hetim nëse Gazprom po e ndalonte gazin natyror për të nxitur miratimin e gazsjellësit Nord Stream 2. Një zëdhënës i Kremlinit tha se vënia në punë e gazsjellësit të ri do të “balanconte” çmimin e gazit natyror në Evropë, duke shtuar më tej dyshimet se Rusia mund të ndalojë gazin me qëllim. Por disa ekspertë thonë se Gazprom nuk është në shkelje të kontratës dhe gjithashtu duhet të respektojë pjesën 40 për qind të tregut në Evropë për ta mbajtur sistemin konkurrues.
A lidhet kjo me tranzicionin e Gjelbër?
Shumë argumentojnë se shtimi i më shumë burimeve të rinovueshme në përzierjen e energjisë duhet të jetë pjesë e daljes nga kriza.
Sipas ekspertëve përgjigja afatgjatë ndaj situatës aktuale në Evropë duhet të jetë përshpejtimi i vendosjes së burimeve të energjisë së rinovueshme, por edhe zgjidhjeve të efikasitetit të energjisë, të cilat janë shumë të rëndësishme për të mos zvogëluar kërkesën për ngrohje në banesa.