Pas 16 vitesh të Angela Merkel si kancelare, gjermanët i shpërndanë votat e tyre të dielën, duke paralajmëruar një epokë më të çrregullt politike në Gjermani dhe udhëheqje më të dobët gjermane në Evropë.
Rezultatet paraprake zyrtare i dhanë Social Demokratëve të qendrës së majtë një epërsi me 1.6%, një rezultat aq i afërt sa askush nuk mund të thoshte ende se kush do të ishte kancelari i ardhshëm dhe as si do të dukej qeveria e ardhshme.
E vetmja gjë që dukej e qartë ishte se do të duheshin javë në mos muaj negociata për të formuar një koalicion, duke lënë demokracinë më të madhe të Evropës në një gjendje pezull dhe në një moment kritik kur kontinenti ende po lufton ndaj pandemisë dhe Franca, partneri kryesor i Gjermanisë po përballet e përçarë me zgjedhjet e saj pranverën e ardhshme.
Zgjedhjet e së dielës sinjalizuan fundin e një epoke për Gjermaninë dhe Evropën. Për më shumë se një dekadë, zonja Merkel nuk ishte vetëm kancelare e Gjermanisë, por në të vërtetë udhëheqëse e Evropës. Ajo drejtoi vendin e saj dhe kontinentin përmes krizave të njëpasnjëshme dhe ky proces e ndihmoi Gjermaninë të bëhej fuqia kryesore e Evropës për herë të parë nga lufta botërore.
Mandati i saj u karakterizua mbi të gjitha nga stabiliteti. Partia e qendrës së djathtë, Unioni Demokristian, ka qeverisur në Gjermani për 52 vite nga 72 vitet e pasluftës, tradicionalisht me një parti më të vogël.
Por fushata doli të ishte më e paqëndrueshmja në dekada.
Armin Laschet, kandidati i Demokristianëve të zonjës Merkel, u pa prej kohësh si kandidati i parë derisa një seri gabimesh të ndryshme nga jopopullariteti i tij gërryen udhëheqjen e partisë së tij.
Olaf Scholz, kandidati Social Demokrat, me një personalitet të qëndrueshëm çoi partinë e tij në fazë të re, një rikthim spektakolar prej 10 pikësh.
Dhe të Gjelbrit, të cilët nuk arritën pritshmëritë, por shënuan rezultatin e tyre më të mirë ndonjëherë.
Të dielën, vota e Kristian demokratëve ra nën 30 përqind, duke shkuar drejt rezultatit më të keq në historinë e tyre.
Për herë të parë, tre parti do të nevojiten për të formuar një koalicion – dhe të dy partitë kryesore po planifikojnë të zhvillojnë bisedime konkurruese për ta bërë këtë.
“Është aq e paqartë se kush duhet të flasë, me kë, me ftesë të kujt për çfarë, sepse Kushtetuta nuk ka klauzolë për një situatë të tillë,” tha Thomas Kleine-Brockhoff, nënkryetar i Fondit Marshall në Berlin, një grup kërkimor.
Në selinë e Social Demokratëve në Berlin, brohoritjet e forta shpërthyen kur u shpallën sondazhet e para. “S.P.D. është kthyer! ” Lars Klingbeil, sekretari i përgjithshëm i partisë, i tha turmës së anëtarëve të partisë, para se z. Scholz të dilte në skenë me gruan e tij dhe të këmbëngulte “që kancelari i ardhshëm do të të quhet Olaf Scholz”.
Në anën tjetër, në selinë konservatore, Z. Laschet, kandidati i partisë së zonjës Merkel, e bëri të qartë se kush do të ishte kancelari i ardhshëm, duke thënë, “Ne do të bëjmë gjithçka për të formuar një qeveri.”
Kushdo që përfundon të jetë kancelar nuk do të ketë vetëm një mandat më të dobët – por më pak kohë për të shpenzuar për të udhëhequr në Evropë, thanë analistët.
“Gjermania do të mungojë në Evropë për një kohë,” tha Andrea Römmele, dekan i Shkollës Hertie në Berlin. “Dhe kushdo që bëhet kancelar ka të ngjarë të jetë shumë më i hutuar nga politika e brendshme.”
Me dy të tretat e zonave të votimit të numëruara, Social Demokratët duket se kishin një epërsi të lehtë, me më pak se dy pikë në përqindje që ndan dy partitë kryesore. Analistët thanë se votimi mund të vazhdojë të lëvizë paksa në favor të secilës palë. Katër në dhjete gjermanë votuan me fletëvotime postare, të cilat po numëroheshin në të njëjtën kohë kur votat binin në kutitë e votimit.
Por shumë pak parashikuan një kthesë dramatike që do të jepte një rezultat më pak të zymtë dhe do të lehtësonte nevojën për bisedime të zgjatura të koalicionit.
Rezultati i jep një ndikim domethënës dy partive më të vogla që janë pothuajse të sigurta se do të jenë pjesë e çdo qeverie të re: të Gjelbrit dhe Demokratët e Lirë pro-biznesit.
Gjykuar nga Z. Scholz dhe Z. Laschet, ata kanë sinjalizuar se së pari do të flasin me njëri tjetrin.
Në të ardhmen, thonë analistët, tre ose katër, jo dy parti, do të duhet të gjejnë mjaftueshëm gjuhën e përbashkët për të qeverisur së bashku.
Disa analistë thonë se ky fragmentim në rritje i peizazhit politik të Gjermanisë ka potencialin për të rigjallëruar politikën duke sjellë më shumë zëra në debatin publik. Por padyshim që do ta bëjë qeverisjen më të vështirë, pasi Gjermania rrezikon të bëhet më shumë si vendet e tjera në Evropë – mes tyre, Spanja, Italia dhe Hollanda – që kanë kaluar një proces të ngjashëm. Dhe politika më kaotike mund ta bëjë kancelarin e ardhshëm edhe më të dobët.
Merkel ka mishëruar traditën e konsensusit më shumë se ndonjë tjetër nga paraardhësit e saj.
Me gjithë rrëmujën e këtyre zgjedhjeve dhe nostalgjinë e Merkelit, shumë gjermanë morën zemër nga fakti se më shumë se tetë në 10 votues kishin hedhur votat e tyre për një parti centriste dhe se pjesëmarrja ishte e lartë.
Mobilizimi ishte i dukshëm jashtë disa vendvotimeve në Berlin, ku familjet prisnin me durim radhën e tyre në radhë të gjata.
“Thjeshtë fillimi i një epoke të re,” tha zonja Römmele nga Shkolla Hertie.
Marrë nga NYT- Përshtati në shqip gazeta “Si”