Shtetet anëtare të NATO-s në Evropë po përballen me një krizë të madhe – Rusia dhe Kina po armatosen me shpejtësi, me Moskën që po kalon në një ekonomi lufte në shkallë të plotë.
Edhe pse SHBA është ende më e fortë se të dyja vendet së bashku dhe rezistenca heroike e Ukrainës ka frenuar forcat e Kremlinit, të dyja këto mund të ndryshojnë shumë shpejt, shkruan autori Lewis Page në komentin e tij për britaniken The Telegraph.
Më keq, ka pasur një ndryshim politik në Amerikë. Krahu i Trump i Partisë Republikane, beson autori, nuk pasqyron atë që dëshiron shumica e amerikanëve – por, në fund të fundit, Donald Trump është bërë president më parë dhe mund të bëhet sërish president, për shkak të kandidatëve të tmerrshëm demokratë.
Politikanët republikanë të linjës së ashpër që aktualisht bllokojnë ndihmën për Ukrainën nuk flasin për shumicën e amerikanëve, por numrat në Kapitol Hill u japin atyre ndikim joproporcional.
Ajo që kuptohet më pak është se presidenti Joe Biden është gjithashtu një aleat jo i besueshëm. Ai ka refuzuar qëllimisht t’i japë Ukrainës një armë që mund të rrëzojë urën e Kerçit (Krime) që lidh kontinentin rus me Krimenë – potencialisht një goditje vendimtare kundër Kremlinit – sepse i frikësohet kartws bërthamore të Putinit.
Biden nuk i dërgoi as tanket derisa Britania e “shtynte” atë me vendimin e saj për të dorëzuar, sipas Page. Ai gjithashtu, sipas autorit, nuk përfaqëson amerikanët, edhe pse është komandant i përgjithshëm.
Skenari i makthit është ai në të cilin Rusia arrin të detyrojë t’i japë fund luftimeve në Ukrainë dhe vazhdon armatimin dhe mobilizimin masiv që është duke u zhvilluar. Në planin afatgjatë, ekonomia ruse do të shembet nën presionin ashtu si ajo që ndodhi me Bashkimin Sovjetik. Por në afat të shkurtër – besojnë polakët në vetëm tre vjet – ushtria ruse mund të kthehet, më e madhe dhe e ngurtësuar nga beteja. Dhe pastaj Kina lëviz kundër Tajvanit, ndërsa Vladimir Putin lëviz kundër NATO-s, parashikon autori.
Nëse SHBA-ja do të ishte e vendosur dhe e gatshme të përballonte peshën kryesore të luftimeve, ndoshta mund t’i fitonte të dyja luftërat menjëherë. Por, siç mund të shihet, presidenti i ardhshëm mund të mos jetë i vendosur apo i gatshëm ta bëjë këtë, ndaj lind pyetja se çfarë do të thotë kjo për vendet në këtë anë të Atlantikut.
Siç shprehet autori, këtu vlen shprehja e vjetër: “Nëse do paqe, përgatitu për luftë”. Britania dhe Evropa më në fund duhet të kujdesen për mbrojtjen e tyre në vend që të shpenzojnë paratë e tyre për shtetet e fryra të mirëqenies dhe të mbështeten te Amerika për sigurinë e tyre. Megjithatë, këtu nuk bëhet fjalë vetëm për shpenzime më të larta në mbrojtje, por edhe për shpenzime efikase, siç u theksua. Në të gjithë botën perëndimore, ish-oficerët ushtarakë argumentojnë se situata në Ukrainë do të thotë se Evropa ka nevojë për sasi masive tankesh, armësh dhe granatash.
Evropa ka nevojë për sisteme dhe armë të ndryshme – kryesisht raketa dhe dronë të llojeve të ndryshme. Disa e shohin nevojën në rritje – anembanë Evropës dhe Britanisë, kompanitë e armëve fjalë për fjalë po ngërthejnë idenë se qeveritë e tyre do të investojnë shuma të mëdha në zhvillimin e teknologjive të ndryshme të armëve që ka vetëm SHBA. Politika britanike nga më parë ishte se ajo do të fillonte edhe para sulmit rus në Ukrainë, përmes projekteve të tilla si programi për zhvillimin e avionit luftarak të ardhshëm stealth “Tempest” (i cili duhet të jetë gati deri në vitin 2035 dhe të bëjë që do të formojë.
Polonia, të cilën autori e quan të arsyeshme në këtë kuptim – e cila është shumë më e përqendruar në këtë pasi kufizohet me Rusinë – nuk e ndërtoi një industri ushtarake nga e para. Polakët, siç u tha, thjesht blenë një numër të madh tankesh – të cilat kanë shumë më tepër kuptim për Poloninë sesa, për shembull, për britanikët – nga Koreja e Jugut, dhe raketa të fuqishme nga SHBA.
Nëse Britania, për shembull, vendos se ka nevojë për tanke, ajo thjesht duhet t’i blejë ato nga prodhues të mirë si Koreja e Jugut, Gjermania ose Izraeli, në vend që të përpiqet të ringjallë industrinë e saj të tankeve që po vdes, siç është bërë deri më tani.
Kur bëhet fjalë për Britaninë, thuhet se sigurisht që ka gjëra që vendi do të duhet t’i ndërtojë vetë, për shembull nëndetëset e veta, pasi SHBA planifikon të ndërtojë sasi të mjaftueshme të këtyre anijeve për veten dhe Australinë. Megjithatë, ata duhet të jenë të armatosur me armë amerikane. Është e njëjta gjë me mini-nëndetëset dhe vendi prodhon gjithashtu disa armë të tjera të klasit botëror, si pushkë snajper ose mjete të blinduara të të gjithë terrenit.
Por në çdo rast, mesazhi i autorit është se ne duhet të ndalojmë së provuari të bëjmë gjithçka vetë dhe të përfshihemi në përpjekje shumëkombëshe për të përsëritur gjëra që Britania thjesht mund t’i blejë. Ato përpjekje, beson ai, gjithmonë përfundojnë në katastrofë, duke treguar për projektet Eurofighter, Sea Viper dhe Merlin. Kur blini jashtë shtetit, ndaloni të ndërhyni në industrinë britanike dhe të hidhni në erë produkte krejtësisht të mira, siç ka ndodhur më parë.
Me pak fjalë, si polakët, pohon autori, ne duhet të merremi seriozisht. Ukrainasit po blejnë Evropën dhe Britaninë kohë të çmuar, me një çmim të tmerrshëm në gjak. Britania duhet t’i armatosë dhe të armatoset deri në dhëmbë, pa krijuar vende pune për vete – dhe kjo duhet bërë para se të jetë tepër vonë.