Çdo aktor politik, është gjithnjë pjesërisht përgjegjës. Ne ishim mësuar për dekada të tëra që SHBA-ja, ishte përgjegjëse për t’u kujdesur për telashet e botës. Tani Trump na kritikon për mos shpenzim të mjaftueshëm të parave për ushtrinë tonë. Megjithatë, një pjesë e së vërtetës është se Shtetet e Bashkuara dëshironin pikërisht këtë për një kohë shumë të gjatë.
Intrevistuan Metju von Rohr & Brita Sandberg
Zoti Gabriel, a dëshironi të jeni ende ministër i jashtëm i Gjermanisë? Në librin tuaj, duket sikur nuk keni qenë në gjendje të përmbushni shumë nga planet tuaja…
Unë jam një person politik, dhe s’mund të pretendoj se politika nuk më intereson më, vetëm pse nuk mbaj më një post publik. Bota po ndryshon në mënyrë dramatike. Dhe ne gjermanët rrezikojmë t’i nënvlerësojmë pasojat.
Në ç’kuptim?
Pikëpyetjet e mëdha rreth vendit të Gjermanisë në botë, mbeten pa përgjigje. Dhe mendoj se kjo është neglizhencë. Shpesh e kam pyetur veten:A do t’i kenë të tria vajzat e mia të njëjtat mundësi për liri dhe vetëvendosje? A do të jetojnë ato në paqe? Ky ishte më shumë një motivim për të shkruar librin, sesa dëshirat e paplotësuara të një ish ministri të jashtëm.
Ju përdorni termin “dramatike” për të përshkruar situatën aktuale globale politike. Ju e krahasoni atë me vitin 1989, ose edhe me 1945…
Po, sepse me këtë president amerikan, është shkatërruar Perëndimi i vjetër. Është një ndryshim drastik nga 70 vitet e fundit, kur ne mund të vareshim nga SHBA-ja si një komb udhëheqës. Ne po kalojmë nga një luftë për sovranitetin europian, në një botë krejtësisht të ndryshuar. Unë u rrita në kufirin e mëparshëm me Gjermaninë Lindore. Aleanca me SHBA-në, qe për mua aq e natyrshme sa edhe besimi se ne do të jetonim këtu në paqe. Kjo ka marrë fund.
Rreziku që vjen nga Gjermania, shkruani ju, nuk është dominimi ushtarak, por dominimi i mosveprimit. A nuk ishit vetë pjesërisht përgjegjës për këtë?
Çdo aktor politik, është gjithnjë pjesërisht përgjegjës. Ne ishim mësuam për dekada të tëra që SHBA-ja, ishte përgjegjëse për t’u kujdesur për telashet e botës. Tani Trump na kritikon për mos shpenzim të mjaftueshëm të parave për ushtrinë tonë. Megjithatë, një pjesë e së vërtetës është se Shtetet e Bashkuara dëshironin pikërisht këtë për një kohë shumë të gjatë.
Ato ishin të shqetësuara se shumë fuqi ushtarake në Gjermani, mund të provokonte luftën e ardhshme botërore. Njëherë i thashë Reks Tilersonit:Nuk e di se për çfarë po ankoheni, na nxitët për 70 vjet të bëhemi paqedashës. Tani që ia kemi arritur, ju habiteni. Ai qeshi.
Shumica e gjermanëve, nuk duan që Gjermania të bëhet më aktive në skenën botërore…
Disa njerëz duan që Gjermania të jetë një lloj Zvicre e madhe, por ne jemi thjesht shumë të mëdhenj. Nuk mund të qëndrojmë mënjanë. Për shkak të bombave të regjimit të Asadit, gati 1 milionë refugjatë po qëndronin para kufijve tanë. Jo vetëm për operacionet ushtarake, por për parandalimin e krizave, diplomacinë, zhvillimin ekonomik.
Gjermania nuk duhet të transformohet nga një abstenuese gjeopolitik, në një gjeo-strategjiste me ndikim. Dëshiroj që ne të rikthehemi sërish tek një debat strategjik – pa marrë parasysh rezultatin. Është e rëndësishme të përgatisim publikun për faktin që bota ka ndryshuar.
Në librin tuaj, ju kërkoni një politikë të jashtme të përbashkët europiane. Si duhet të jetë ajo?
Duhet të ketë vendime të shumicës për politikën e jashtme në BE. Por ne jemi ende shumë larg kësaj. Nuk ka të bëjë vetëm me ndryshimin e strukturave, por me marrjen e veprimeve praktike. Kjo lloj politike, mund të funksionojë vetëm nëse krerët e rëndësishëm të shtetit dhe qeverisë në Europë bien dakord për të. Do të kemi nevojë për një fazë të Europës së fortë ndërqeveritare.
Ju jeni kritik rreth faktit se Gjermania ka marrë shumë vendime në mënyrë të pavarur, përfshirë këtu krizën e refugjatëve, dhe vendimin për t’u larguar nga energjia bërthamore…
Vitet e fundit, Gjermania ka qenë shpesh e vetëkënaqur me ndjenjën sikur është në të drejtën e vet, për shembull në krizën e euros. Ne nuk e vumë re se fqinjët tanë na panë si një vend që beson në misionin e tij të mirë, por që nuk i kupton shumë ata përreth tij, madje i sheh nga lart-poshtë. Një shembull është histeria jonë lidhur me marrëveshjen e tregtisë së lirë, që të gjithë e kërkonin përveç Gjermanisë. Impulsi ynë moral në lidhje me politikën e refugjatëve, u pa gjithashtu ndryshe nga fqinjët tanë.
A gaboi qeveria gjermane, pjesë e të cilit ishin edhe ju vetë?
Deri më sot, unë besoj se impulsi moral i Angela Merkel për të mos mbyllur kufijtë ishte i drejtë. Unë gjithashtu mendoj në retrospektivë, se nuk kishte asnjë alternative tjetër. A duhet ta dërgonim ushtrinë në kufi me Austrinë? Sigurisht që jo.
Ende pyes veten nëse duhet ta kishim adresuar më seriozisht këtë çështje, nëse do të ishim të konsultuar mjaftueshëm me vendet e tjera evropiane. Në atë rast, bëmë një gabim. Qemë aq naivë sa besuam se edhe të tjerët do të pajtoheshin me qasjen tonë. Nënvlerësuam pasojat, që do të sillte me vete një emigracion i tillë masiv.
Një çështje tjetër e rëndësishme për ju është trajtimi i Rusisë. Ju theksoni se jeni “pozitivisht i njëanshëm” ndaj këtij vendi. Ç’do të thotë kjo?
Ukrainasit, bjellorusët dhe rusët përjetuan vuajtje të papërshkrueshme në Luftën e Dytë Botërore. Ne kemi përgjegjësi atje. Por unë gjithashtu e di, se ka pasur raste në të cilat ne kemi kultivuar marrëdhëniet tona me Rusinë, në kurriz të Polonisë. Për këtë arsye, unë gjithashtu kundërshtoj një linjë të veçantë gjermane në trajtimin e Rusisë.
Flasim për gazsjellësin “Nord Stream 2”. Ai po vazhdon, pavarësisht rezistencës nga disa vende të Europës Lindore dhe SHBA-së, për të transportuar gaz nga Rusia direkt në Gjermani…
Nëse ky gazsjellës paraqet një rrezik, atëherë pse nuk e ndalon Komisioni Europian? Përgjigjja është e thjeshtë:sepse është në përputhje me të drejtën evropiane. Unë nuk jam në favor të shkeljes së ligjit për të ndëshkuar Rusinë – dhe përderisa është në përputhje me rregullat europiane, ekonomia gjermane duhet të vendosë se nga kush e merr gazin e saj.
Vetëm për shkak se diçka është e ligjshme, nuk do të thotë se është politikisht e mençur. Shumë europiano-lindorë dhe amerikanë, e shohin gazsjellësin si një instrument gjeopolitik të Kremlinit…
Ju mund ta rishikoni këtë fjali. Sepse nëse kriteri për veprimet tona është mençuria dhe jo ligji, atëherë nuk jemi larg despotizmit. Kontratat janë të detyrueshme. Ne e akuzojmë Vladimir Putinin se ndryshon ligjet sipas leverdisë së tij politike. Ne nuk mund të sillemi kështu./”Der Spiegel”, përshtati në shqip, Bota.al