Donald Trump do të jetë një nga dy presidentët e vetëm që do të shërbejë dy mandate jo të njëpasnjëshme pas fitores së tij në zgjedhjet në SHBA këtë javë, i dyti vetëm pas Grover Cleveland, i cili e bëri atë në vitet 1800. Kjo është tashmë një fitore historike, por Trump në të kaluarën ka lënë disa herë dyshime se dëshiron një mandat të tretë në detyrë. Një ndryshim në Kushtetutë, i cili është ligji suprem i Shteteve të Bashkuara, ndalon çdo kënd që të shërbejë për më shumë se dy mandate.
Por çfarë ka thënë presidenti i ardhshëm lidhur me këtë mundësi, sa ka gjasa që ai të ndjekë një mandat të tretë në 2028 – dhe a është kjo e mundur?
A ka shërbyer më para ndonjë president për tre mandate?
Franklin Roosevelt shërbeu si president i SHBA katër herë nga viti 1933 deri në 1945, sepse nuk kishte asnjë ligj në Kushtetutën origjinale të SHBA që kufizonte se sa mandate mund të shërbente një president. Por më vonë Amendamenti i 22-të i kufizoi presidentët në dy mandate katër-vjeçare, pavarësisht nëse ata kanë shërbyer në mënyrë të njëpasnjëshme apo jo. Kongresi miratoi Amendamentin e 22-të dy vjet pas vdekjes së Roosevelt dhe ai hyri në fuqi nga zgjedhjet e vitit 1952, të cilat republikani Dwight D. Eisenhower fitoi ndaj demokratit Adlai Stevenson. Askush nuk ka mundur të shërbejë më shumë se dy mandate që atëherë.
Çfarë ka thënë Trump?
Në prag të zgjedhjeve të vitit 2020, në të cilat Trump humbi përballë Joe Biden, republikani filloi të fliste për herë të parë për një mandat të tretë. Në një tubim në gusht të vitit 2020, ai u tha mbështetësve se do të fitonte zgjedhjet e ardhshme dhe më pas ndoshta “do të shkonte edhe për katër vite të tjera”. Sipas Forbes, Trump tha në një tubim tjetër se nëse do të fitonte zgjedhjet e vitit 2020, ai do të negocionte një mandat të tretë, duke shtuar se ai kishte të drejtë për katër [vite] të tjera pas kësaj.
Ndërkohë në një intervistë vitin e kaluar me partnerin amerikan të Sky News NBC News, Trump u pyet nëse kishte ndonjë skenar në të cilin ai do të kërkonte një mandat të tretë nëse ai fitonte presidencën vitin e ardhshëm, për të cilën ai u përgjigj: “Jo”.
Edhe në prill 2024 ai i tha revistës Time se “nuk do të ishte në favor” të një mandati të zgjatur, por dy komente që ai bëri në fjalimet e këtij viti kanë ndezur thashethemet se ai mund ta rikthente si mundësi “mandatin e tretë”.
Njëri ishte gjatë një fjalimi të Shoqatës Kombëtare të Pushkës, kur ai pyeti mbështetësit nëse do të konsiderohej me tre mandate ose dy mandate, megjithëse kjo duket se i referohet pretendimeve të tij të pabazuara se ai duhet të kishte fituar zgjedhjet e 2020-ës.
Një tjetër erdhi në korrik, kur ai u tha të pranishmëve në një ngjarje konservatore të krishterë se nuk do të “duhej të votonin më” nëse ai fitonte zgjedhjet e vitit 2024, sipas CBS Neës. Pasi u tha vazhdimisht që të votojnë “vetëm këtë herë”, ai shtoi: “Pas katër vjetësh, nuk duhet të vo
Pse Trump nuk mund të ketë një mandat të tretë?
John Fortier, hulumtues i lartë në Institutin Amerikan të Ndërmarrjeve, thotë se komentet nga ngjarja e krishterë janë nxjerrë jashtë kontekstit dhe se, sipas tij, Trump thjesht po përpiqej të inkurajonte komunitetin e krishterë shpeshherë ngurrues për të votuar në këto zgjedhje.
Duke ofruar arsyet pse Trump ka të ngjarë të mos ndiqte një mandat shtesë, Fortier thekson se presidenti i zgjedhur më parë ka treguar se nuk do të kishte kandiduar përsëri për postin në vitin 2028 nëse do të kishte humbur këto zgjedhje. Ai gjithashtu thotë se mosha e Trump është një tjetër faktor. 78-vjeçari, i cili tashmë është personi më i vjetër që zgjidhet president, do të jetë 82 vjeç në fund të mandatit të tij të dytë.
“Dhe tërheqja e presidentit Biden është dëshmi se populli amerikan është i përshtatur me rënien e lidhur me moshën dhe do të shikojë me skepticizëm kandidatët tetëvjeçarë për president,” shton Fortier.
A mund ta kishte Trump një mandat të tretë nëse do donte?
Do të ishte praktikisht e pamundur, sipas gjyqtarit në pension të Gjykatës së Commonwealth-it, Joseph Cosgrove. Ai do të duhet të ndryshojë Kushtetutën për ta bërë këtë, gjë që Cosgrove thotë se është një detyrë e mundimshme. Fortier, i cili u pajtua me pikat e Cosgrove, thotë se disa studiues ligjorë kanë sugjeruar se ka boshllëqe që mund të shfrytëzohen për të kapërcyer kufirin e dy mandateve. Ai shton se kjo teori, megjithatë, injoron një sërë ndryshimesh të tjera dhe ligje të tjera kushtetuese që tregojnë se një nënkryetar ose dikush tjetër në linjën e trashëgimisë duhet të plotësojë kualifikimet për t’u bërë president. Dhe Trump, ose dikush tjetër që ka shërbyer tashmë dy mandate si president, nuk do t’i plotësonte këto kritere falë Amendamentit të 22-të./Sky News