Fuad Shukr i kishte shpëtuar SHBA-së për katër dekada, që kur një bombardim vrau 241 ushtarakë amerikanë në një kazermë të marinës në kryeqytetin libanez, për të cilin thuhet se ai ndihmoi në planifikimin e tij. Në fund të korrikut, një sulm ajror izraelit e gjeti atë në katin e shtatë të një ndërtese.
Militanti ishte një nga themeluesit dhe operativët më të lartë të grupit terrorist të Hezbollahut, një mik i besuar prej kohësh i kreut Hassan Nasrallah, i cili luajti një rol kyç në zhvillimin e arsenalit të raketave që e ka bërë Hezbollahun milicinë joshtetërore më të armatosur në botë. Për 10 muajt e fundit, ai kishte komanduar përleshjet gjithnjë e më intensive ndërkufitare të grupit me Izraelin.
Megjithatë, pavarësisht se ishte një nga figurat më të rëndësishme në historinë e Hezbollahut, ai jetoi një jetë pothuajse të padukshme, duke u shfaqur vetëm në tubime të vogla të veteranëve të besuar të grupit.
Ai doli në publik në fillim të këtij viti për të marrë pjesë në funeralin e një nipi të vrarë duke luftuar Izraelin, por vetëm për disa minuta, tha një i njohur. Shukr ishte aq i fshehtë sa që mediat libaneze që raportuan për vdekjen e tij publikuan foto të një njeriu të gabuar.
Komandanti të cilin pak njerëz e njihnin, e kaloi ditën e tij të fundit, 30 korrikun, në zyrën e tij në katin e dytë të një ndërtese banimi në lagjen jugore të Bejrutit, Dahiyeh, tha një zyrtar i Hezbollahut. Ai jetonte në katin e shtatë të së njëjtës ndërtesë, me gjasë për të kufizuar nevojën për të lëvizur në natyrë. Nasrallah tha gjatë eulogjisë së tij për Shukr se ai kishte qenë në kontakt me të deri vetëm disa orë para vdekjes së tij.
Atë mbrëmje, sipas zyrtarit të Hezbollahut, Shukr mori një telefonatë nga dikush që i tha të shkonte në banesën e tij pesë kate më lart. Rreth orës 19:00, raketat izraelite u përplasën në apartament dhe tre katet poshtë, duke vrarë Shukr, gruan e tij, dy gra të tjera dhe dy fëmijë. Më shumë se 70 persona u plagosën, sipas Ministrisë libaneze të Shëndetësisë.
Thirrja për të tërhequr Shukr në katin e shtatë, ku ai do të ishte më i lehtë për ta shënjestruar mes ndërtesave përreth, ka të ngjarë të ketë ardhur nga dikush që kishte ndërhyrë në rrjetin e komunikimit të brendshëm të Hezbollahut, tha zyrtari. Hezbollahu dhe Irani vijojnë të hetojnë dështimin e inteligjencës, por besojnë se Izraeli mundi kundërmbikëqyrjen e grupit me teknologji dhe hakerim më të mirë, tha zyrtari.
Vrasja ishte një goditje e madhe për Hezbollahun, duke hequr një nga strategët më të mirë të grupit dhe duke ekspozuar shkallën në të cilën janë depërtuar operacionet e tij. E shoqëruar me vdekjen disa orë më vonë të kreut politik të Hamasit, Ismail Haniyeh në një sulm të dyshuar izraelit në Teheran, ajo gjithashtu e ka shtyrë Lindjen e Mesme në prag të një lufte rajonale që SHBA-të po përpiqen ta parandalojnë.
“Këto vrasje të synuara kanë një efekt kumulativ në aftësinë operacionale të organizatës,” tha Carmit Valensi, një studiuese e lartë në Institutin për Studimet e Sigurisë Kombëtare në Tel Aviv dhe ekspert për Hezbollahun, duke iu referuar grupit libanez.
“Ai ishte një burim i diturisë,” tha ajo për Shukr.
“Ai dinte të punonte dhe të komunikonte me Nasrallah. Ata flisnin të njëjtën gjuhë.”
Shukr jetoi pothuajse të gjithë jetën e tij si i rritur në zemër të operacioneve dhe vendimmarrjes së Hezbollahut dhe ishte një lidhje kyçe midis grupit dhe mbështetësit kryesor të tij, Iranit.
Në vitin 1982, ende në fillim të të 20-ave, ai ndihmoi në organizimin e luftëtarëve guerilë shiitë në Bejrut për të kundërshtuar pushtimin e Izraelit në Liban gjatë Luftës Civile.
Pasi Izraeli rrethoi Bejrutin atë vit, rezistenca u tërhoq në Luginën Bekaa në Libanin lindor, ku kontaktoi me rreth 1,500 anëtarë të Gardës Revolucionare Islamike të Iranit, të cilët kishin mbërritur përmes Sirisë. Shukr në atë kohë punonte për Drejtorinë e Përgjithshme të Sigurisë së Përgjithshme, agjencinë e inteligjencës qeveritare të Libanit.
Atij iu kërkua të shoqëronte një grup diplomatësh iranianë nga kufiri sirian në ambasadën në Bejrut, sipas Qassem Kassir, një analist politik i njohur me Hezbollahun, i cili e kishte njohur Shukr që nga fillimi i viteve 1980. Diplomatët u rrëmbyen gjatë rrugës – gjoja nga Forcat Libaneze, një fraksion i armatosur i krishterë – dhe nuk u panë më. Shukr si punonjës i sigurimit të shtetit u la i lirë.
I njohur me nofkën e tij të luftës, Haxhi Mohsin, Shukr u bë njeriu kyç midis iranianëve dhe kampit që ata krijuan në Bekaa për të stërvitur militantët e Hezbollahut, tha Kassir, i cili punonte në ambasadën iraniane në Bejrut në atë kohë. Shukr më vonë udhëtoi për në Iran për të mbikëqyrur stërvitjen e forcave elitare të Hezbollahut.
Herët në mëngjesin e 23 tetorit 1983, një kamion bombë që përmbante rreth 5500 kilogramë tritol shpërtheu jashtë një kazerme të marinës amerikane në Bejrut. Hezbollahu ende nuk kishte deklaruar zyrtarisht ekzistencën e tij dhe një grup i quajtur Xhihadi Islamik mori përgjegjësinë. SHBA-të më vonë thanë se Shukr luajti një rol kyç në planifikimin dhe kryerjen e sulmit.
Hezbollahu njoftoi zyrtarisht formimin e tij në 1985 dhe Shukr u bë komandanti i parë ushtarak i tij. Ai vijoi të zhvillonte një fushatë guerrile në jug derisa forcat izraelite u tërhoqën plotësisht nga vendi në vitin 2000 dhe fitoi reputacion si një mendimtar strategjik me njohuri për të gjithë rajonin.
“Ne bënim shaka me të në seancat dhe takimet tona dhe thoshim se motori i trurit të tij po punonte me shpejtësi dhe forcë të jashtëzakonshme”, tha Nasrallah në fjalimin e tij.
“Ai kishte një mori idesh dhe sugjerimesh dhe ne i thoshim: “Zotëri, duhet të jeni të durueshëm me ne”.
Më 14 qershor 1985, një grup rrëmbyesish kapën një avion “TWA Flight 847” pas ngritjes nga Athina dhe fluturuan avionin mes Bejrutit dhe Algjerit për tre ditë duke kërkuar lirimin e 700 të burgosurve të mbajtur nga Izraeli. Shukr ndihmoi në planifikimin e operacionit, sipas Kassir-it, dhe pak kohë më pas kaloi në ilegalitet ndërsa fama e tij u përhap në të gjithë Bejrutin.
“Ai u bë i padukshëm,” tha i njohuri i Shukr.
Shukr urdhëroi respektimin e rangut dhe radhëve të Hezbollahut dhe herë pas here dilte nga fshehja. Gjatë protestave në Bejrut në 1993 kundër marrëveshjes së paqes së Oslos midis Izraelit dhe Organizatës për Çlirimin e Palestinës, ai personalisht ndërhyri për të bindur një grup anëtarësh të Hezbollahut që të tërhiqen nga një përplasje me forcat e sigurisë dhe të parandalojnë gjakderdhjen, tha ky i njohur.
Disa dalje ishin për karshillëk. Në vitin 1996, pasi forcat izraelite qëlluan me predha artilerie dhe vranë më shumë se 100 civilë të strehuar në një kompleks të Kombeve të Bashkuara në Libanin jugor, Shukr shkoi në pelegrinazh në Mekë. Duke bërë tavaf rreth Qabesë, ai udhëhoqi një grup të madh pelegrinësh me thirrjet “Vdekje Amerikës” dhe “Vdekje Izraelit”, tha i njohuri që e shoqëroi në udhëtim.
Jeta e fshehtë pati një çmim të lartë për Shukr, i cili e kompensoi kohën që humbi për të vizituar familjen e miqtë, duke i trajtuar ata përreth tij me vëmendje dhe kujdes të shtuar, tha Kassir. Ai ishte shumë besnik ndaj një rrethi të ngushtë miqsh, shumë prej të cilëve ishin rritur me të, duke përfshirë Nasrallah, i cili u bë shef i Hezbollahut në 1992 pasi Izraeli vrau paraardhësin e tij.
“Këta ushtarë të rangut të lartë,” tha Hanin Ghaddar, bashkëpunëtor i lartë dhe ekspert i Hezbollahut në Institutin e Uashingtonit për Politikat e Lindjes së Afërt, “pritet të kenë një jetë dhe mision shumë të fshehtë, pa dalje publike, pa foto për publikun dhe asnjë ndërveprim me të tjerët në komunitetin shiit.”
Kur lufta tjetër shkatërruese goditi Libanin, në vitin 2006, Shukr përsëri ishte i rëndësishëm. Ai ndihmoi në komandimin e luftëtarëve që depërtuan në Izraelin verior, duke vrarë tetë ushtarë dhe duke rrëmbyer dy të tjerë, duke shkaktuar një pushtim njëmujor që shkatërroi pjesë të Libanit.
Pas luftës, Shukr mbikëqyri një bazë ushtarake që zgjeroi arsenalin e Hezbollahut nga rreth 15,000 raketa në 150,000, duke përfshirë raketa antianije dhe lundruese, drone dhe raketa tokë-ajër. Ai u bë njeriu kryesor për dërgesat e Iranit, përmes Sirisë, të përbërësve që i kthyen raketat e thjeshta në ato me precizion, sipas ushtrisë izraelite.
Në vitin 2008, miku i Shukr-it dhe komandanti i përgjithshëm i Hezbollahut, Imad Mughniyeh, u vra nga një makinë bombë në një operacion të përbashkët CIA-Mossad në Damask, Siri. Mughniyeh po largohej nga një pritje për të shënuar përvjetorin e Republikës Islamike në Iran kur hipi vetëm në makinën e tij dhe një bombë e fshehur në një gomë rezervë shpërtheu.
Në vitin 2016, një tjetër mik i Hezbollahut, Mustafa Badreddine, u vra nga një shpërthim, gjithashtu në kryeqytetin sirian. Hezbollahu fajësoi militantët sunitë për vrasjen, ndërsa Izraeli tha se ai ishte vrarë nga njerëzit e tij për shkak të rivaliteteve të brendshme me urdhër të Nasrallah.
Megjithatë, vitet e fundit Shukr dukej se po bëhej më i qetë, tha Kassir. Miqtë e tij ishin vrarë në Damask, jo në Bejrut, ku një vrasje e synuar dukej e pamundur.
“U vendosën rregullat e angazhimit me Izraelin”, tha Kassir. “Kishte vija të kuqe.”
Rregullat u mbajtën edhe pas 7 tetorit, kur Hamasi, një aleat i Hezbollahut, sulmoi Izraelin dhe vrau 1200 njerëz, shumica prej tyre civilë, sipas autoriteteve izraelite. Hezbollahu filloi të qëllonte kundër Izraelit të nesërmen, duke nisur një sulm që shkaktoi një reagim nga Izraeli që shënjestroi dhe vrau rreth 400 prej operativëve të grupit, përfshirë komandantët kryesorë, por jo në Bejrut.
Nasrallah, i shqetësuar për prishjet e inteligjencës që mundësuan vrasjen e operativëve të tij, në shkurt urdhëroi luftëtarët e tij dhe familjet e tyre të mos përdorin telefonat inteligjentë.
“Hiqini telefonat, çaktivizojini, groposini, mbyllini në kuti metalike”, tha ai. Për të parandaluar përgjimin izraelit, Hezbollahu përdori gjuhën e koduar jo vetëm në kanalet e hapura, por edhe në rrjetin e tyre të brendshëm të komunikimit, tha zyrtari i Hezbollahut.
Shukr u vu në shënjestër të Izraelit pasi një raketë ra në një fushë futbolli në Majdal Shams në Lartësitë Golan të pushtuara nga Izraeli në fund të korrikut, duke vrarë një duzinë të rinjsh. Hezbollahu mohoi përfshirjen, por Izraeli fajësoi grupin, duke thënë se raketa ishte lëshuar nga Hezbollahu dhe vinte nga Libani.
Në orët e para të ditës kur Shukr u shënjestrua, Hezbollah dërgoi urdhra për komandantët e rangut të lartë që të shpërndaheshin, mes shqetësimeve se ata ishin në rrezik, tha zyrtari i Hezbollahut.
Pas sulmit, nuk ishte menjëherë e qartë nëse ai ishte vrarë. Disa në Hezbollah menduan se ai mund të kishte dëgjuar urdhrat e evakuimit dhe kishte ikur, tha zyrtari. U desh pak kohë për të gjetur trupin e tij. Ai kishte përfunduar në një ndërtesë fqinje.
Vdekja e Shukr më në fund e nxorri atë nga hijet. Në eulogjinë e tij, fytyra e tij u printua në tabela dhe pamjet e jetës së tij në fushën e betejës u projektuan në një ekran të madh, ndërsa një zë lartësonte virtytet e tij me zë të lartë.
Ai u varros në një varrezë publike në Bejrut së bashku me një të ri që kishte vdekur duke luftuar në Siri, sipas nënës së luftëtarit.
“E kishim dëgjuar emrin e tij, por nuk e pamë kurrë”, tha një fqinj i ri që ishte ulur në trotuarin pranë ndërtesës ku u vra Shukr-i.
“Ai ishte si fantazmë.”
Wall Street Journal – Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani