Nga Mero Baze
Për të kuptuar tanimë se SPAK ka vendosur autoritetin e tij dhe mbi pushtetin politik në Shqipëri, mjaftonte seanca e sotme dëgjimore me kryeprokurorin Dumani, i cili në fakt formalisht ishte thirrur të dëgjohej nga të pandehurit e tij. Bilanci i SPAK, goditjet ndaj korrupsionit të zyrtarëve të lartë dhe goditjet ndaj grupeve kriminale, janë një histori e re për drejtësinë shqiptare dhe një gjunjëzim i politikës së lidhur me krimin dhe një drejtësi shërbëtore të tyre.
Por në të njëjtën orë kur Dumani prezantonte këtë bilanc suksesi në Kuvend, një deputet i Kuvendit që arratiset rregullisht sa herë ka gjyq në Gjykatën e Tiranës, arriti të shtyjë për të disa dhjetëra herë, gjyqin ndaj tij në Apel, pasi është dënuar me një vit burg nga Shkalla e Parë.
Ervin Salianji, i cili sapo vjen data e gjyqit, ose arratiset vet, ose arratis avokatin, pastaj rikthehet dhe përpiqet të imitojë prokurorin në Kuvend apo shkallët e partisë, me sa duket nga makthi që i ka krijuar gjyqi. Me siguri mendon se duke imtuar prokurorin dhe duke akuzuar të tjerët, gjykata duhet të bindet në pafajësinë e tij.
Por ajo që tani është shqetësim serioz, është se steka e lartë e SPAK, ka krijuar dy standarde drejtësie në Shqipëri.
Së pari, autoriteti që ka krijuar SPAK dhe drejtësia me të cilën ka ndjekur në shumicën e rasteve çështjet, shfrytëzohet nga disa prokurorë në rrethe, për të vazhduar drejtësinë e vjetër me “autoritet” të ri të SPAK, duke krijuar një autoritet fals jo bazuar mbi dhënien e drejtësisë, por shitjen e saj më shtrenjtë.
E njëjta gjë ndodh dhe në sistemin e gjykatave. Gjyqtarë që kanë kaluar vetingun janë shpesh më brutalë dhe më të padrejtë se kanë qenë më parë, me sa duket nga krijimi i idesë së imunitetit.
Një drejtor i një banke të nivelit të dytë në Tiranë më tregoi dje se si një gjykatëse nga këto që kanë kaluar vetingun në Fier, ka gjobitur bankën 10 milion euro për një spekulim të një klienti me një pronë që nuk donte ta shlyente.
Po kaq neveritëse është shtyrja për pesë vite e një gjyqi në Tiranë ndaj një deputeti, i cili nga një anë thërret për drejtësi e nga ana tjetër fshihet si mi nga drejtësia, sa herë e thërrasin në gjyq.
Shqipëria ka nevojë të unifikojë standardin e drejtësisë. Standardi që po vendos SPAK natyrisht është i lartë, por nëse ai nuk unifikohet dhe bëhet standard i hetimit në Shqipëri, atëherë shqiptarët do të përjetojnë një drejtësi dhe më të padrejte se më parë, pasi disa do përballen me hetime kur kanë të bëjnë me ministra, deputetë apo zyrtarë të lartë, e të tjerë do përballen me gjoba nga prokuroria kur kanë punë me hajdutë lokalë.
Kjo natyrisht ka nevojë për institucione kontrolli mbi drejtësinë, që qytetarët të marrin të njëjtin standard drejtësie si në SPAK, ashtu dhe në Tropojë, Sarandë, Fier apo Dibër. Qytetarët shqiptarë kanë të drejtën themelore të përballen me një standard drejtësie kudo ku jetojnë.
Nuk mund të kemi drejtësi të re, kur kemi dhe standardin e Dumanit, dhe standardin e Salianjit.