Gjigandi i Rodit është një mrekulli e botës së lashtë që ka mbetur në imagjinatën tonë për disa mijëvjeçarë – a duhet ta rindërtojmë atë?
Një ofertë prej 283 milionë dollarësh për ta rigjallëruar nisi në vitin 2015, por fatkeqësisht nuk u realizua kurrë.
Po çfarë ishte dhe pse u ndërtua që në krye të herës?
Ishte një memorial lufte i përfunduar në 282 pes, për të përkujtuar atë që kishte qenë një rrethim kolosal në qytetin e Rodit, 25 vjet më herët. Dhimitri I i Maqedonisë kishte bërë luftë në Rod për vite me radhë, madje në një moment vendosi një kullë rrethimi prej 30 metrash, të veshur me metal.
Por Rodi qëndroi. Për të nderuar fitoren, rodianët shkrinë armët prej bronzi dhe hekuri të armikut dhe e përdorën atë për të ngritur një gjigant të perëndisë së diellit Helios, hyjnisë mbrojtëse të qytetit të tyre.
Ajo që ata ndërtuan ishte vepër e madhe – ndoshta ishte projektuar duke pasur parasysh statujën gjigante të Zeusit në Olimpia. Filozofi romak Plini Plaku, duke shkruar 200 vjet pasi ndërtimit, tha se ishte 108-110 metra i gjatë. Kjo është afërsisht lartësia e Statujës së Lirisë nga këmbët tek kurora (një statujë të cilën më vonë e frymëzoi).
Pak më shumë se 50 vjet pas përfundimit, ajo u rrëzua nga një tërmet shkatërrues. Ka rrëfime të ndryshme për atë që ndodhi më pas, por më së shumti ka dakordësi, se statuja u shkatërrua për disa shekuj derisa copat u shitën përfundimisht.
Sidoqoftë, ishte aq mbresëlënëse në madhësi, sa njerëzit vinin ende për të vizituar fragmentet. Plini Plaku vuri në dukje se ishte e një shkalle të tillë saqë pakkush mund të mbështillte edhe krahët rreth gishtave të mëdhenj të gjigandit.
Nuk e dimë me siguri se si dukej. Shumë përshkrime gjatë historisë tregojnë këmbët e fuqishme të Heliosit, duke u ngjitur në port (si në foto). Ky ishte një vizion i bërë popullor nga shkrimtarët mesjetarë, megjithëse i paverifikuar nga të dhënat e antikitetit.
Gjigandi i Rodit ka lënë një gjurmë të pashlyeshme në artin dhe imagjinatën perëndimore që atëherë, duke frymëzuar statujën gjigande të Frédéric-Auguste Bartholdit në portin e Nju Jorkut. Ashtu si Rodi, ajo statujë e madhe është një monument i lirisë dhe ka huazuar shenja vizuale nga përshkrimet tradicionale të Rodit – si pishtari dhe kurora ikonë.
Ky kushtim i ka mbijetuar shekujve edhe në antologjitë e poezisë greke:
“Ty, o Diell, banorët e Dorian Rodit të ngritën këtë statujë prej bronzi që arrin deri në Olimp, kur kishin qetësuar dallgët e luftës dhe kurorëzuan qytetin e tyre me plaçkën e marrë nga armiku. Jo vetëm mbi dete, por edhe në tokë, ata ndezën pishtarin e mrekullueshëm të lirisë dhe pavarësisë. Sepse pasardhësve të Herakliut u takon sundimi mbi detin dhe tokën.”