Dje u shënuan plot 31 vite nga Lëvizja e Dhjetorit. Në 8 Dhjetor të vitit 1990 një grup studentësh e pedagogësh të Universiteteve të Tiranës, banorë të qytetit “Studenti”, u bënë iniciatorë e protagonistë të kthesës së madhe historike: protestave paqësore që sollën rënien e komunizmit dhe lindjen e demokracisë.
Akti i tyre publik, sa qytetar aq edhe politik, i dha fund në mënyrë paqësore epokës të gjatë të vetëizolimit dhe të sundimit ideologjik, duke i hapur kështu rrugën e ekonomisë së tregut dhe shoqërisë së hapur. Me shprehjen “E duam Shqipërinë si gjithë Europa”, ata kërkuan ngritjen e sistemit të vlerave perëndimore dhe të shtetit të së drejtës, integrimin në Evropë dhe garantimin e pluralizmit politik si bazë kryesore për një shoqëri të lirë e demokratike.
Por sot që flasim ka ende shumë mister se çfarë roli ka pasur ish-kryeministrin Sali Berisha në këtë Lëvizjen e Dhjetorit ’90. Gazeta foli me ish-kreun e Shërbimit Informativ Shtetëror, Fatos Klosi, cili ka qenë edhe protagonist në natën që ish-presidenti Ramiz Alia shkoi në Qytetin Studenti për të takuar studentët. Gjatë një interviste për gazetën “SOT”, zoti Klosi fillimisht ka zbuluar detaje se nga Lëvizja e Studentëve, ndërsa theksoi se ka qenë ish-presidenti Alia, ai që sipas tij, e futi Berishën për të negociuar me studentët. Sipas tij, Berisha s’ka lidhje me 8 dhjetorin, duke shtuar se ai ua vodhi protestën studentëve për të ardhur në pushtet.
-Zoti Klosi, dje u përkujtua 8 dhjetori i 1990, kur dhe nisi lëvizja studentore për rrëzimin e sistemit komunist. C?farë ndodhi më 8 dhjetor 1990 dhe si e kujtoni ju atë ditë?
8 dhjetori i vitit 1990 ka qenë një ngjarje praktikisht e rëndësishme për Shqipërinë, ku një grup studentësh, kryesisht të Universitet të Tiranës dhe të tjerë nga kryeqyteti e jo vetëm, u ngritën dhe protestuan kundër qeverisë. Ata fillimisht nuk u ngritën për ndryshimin e sistemit, por për të kritikuar mënyrën se si po qeverisej vendi dhe që më pas të rinjtë u ngritën edhe në protestë dhe që më pas kjo linjë solli pluralizmin në Shqipëri. Nga kjo pikëpamje 8 dhjetori është një ngjarje shumë e rëndësishme, prandaj edhe është konsideruar festë zyrtare që të kujtohet ajo ditë.
-Po Sali Berisha çfarë roli ka pasur në lëvizjen studentore të vitit 1990?
Unë e kam thënë edhe më parë se ne kemi ndjekur takimin e Ramiz Alisë me studentët. Sali Berisha nuk ka qenë pjesë e lëvizjes, por vajti si një ndërmjetës për të negociuara me presidentin e kohës, Ramiz Alia në emër të studentëve, që mesa duket ai kishte marrë edhe bekimin e Ramizit. Berisha ishte i njohur nga Ramiz, pasi ishte edhe komunist dhe i duhej një i besuar. Pastaj Berisha si njeri autoritar, kurajoz, karrierist, e kapi situatën dhe doli vetë në krye të lëvizjes, pra krijoi Partinë Demokratike. Saliu ka qenë vetë komunist dhe më pas zgjodhi detyrën e antikomunistit duke u katapultuar në PD. Kështu që të gjitha ato që thotë Saliu se ishte ai kryesor në 8 dhjetor, organizatori dhe promotori i lëvizjes asokohe, janë gënjeshtra dhe broçkulla. Ishin të tjerë ata që e nisën lëvizjen dhe protesta në vitet ’90 dhe pastaj ky u tregua i zoti, duke kapur situatën.
-Çfarë doni të thoni me këtë…
Duke qenë se dhjetoristët nuk e kishin mendjen tek karriera, protesta e studentëve u shfrytëzua nga Sali Berisha për pushtet. Dhjetoristët ishin të vështirë në komunikim dhe qasjen me qeverinë e kohës që ishte diktaturë e rreptë, jo më me Berishën. Dhe kjo mesa duket nuk i pëlqente Berishës, i cili i përjashtoi me paramendim. Kështu që unë besoj shumë tek aftësitë e Sali Berishës që është tamam i tillë. Është njeri i zoti sigurisht. Por mos harroni që Berisha është njeri i prapaskenave, i kulisave dhe që i pëlqen të bëjë karrierë, duke shfrytëzuar situatën dhe syrgjynosur kundërshtarët.
Berisha është njeriu dhe politikani që i bën të tëra për të dalë në krye. Saliu është një karrierist tipik. Kështu që besoj se duke pasur këto aftësi, ai shfrytëzoi situatën për t’u vënë në krye të PD. Por kjo është vetëm njëra ana e asaj që duket, pasi sot që flasim gjithë dhjetoristët Berisha i eliminoi një nga një, pasi nuk donte që t’i kishte pas, sepse e dinte që do ta kishte të vështirë rrugëtimin në politikë. Pra, ajo që dua të them është fakti se Saliu shfrytëzoi lëvizjen studentore, eliminoi themeluesit e PD dhe dhjetoristët për të bërë karrierën e tij dhe hedhur rrënjët në politikë. Berisha nuk ka asnjë kontribut në lëvizjen e dhjetorit.
-Le të përqendrohemi pak tek aktualiteti politik. Pak ditë më parë Gjykata Kushtetuese rrëzoi Shoqatën e Bashkive, opozitën dhe presidentit Ilir Meta sa i takon zgjedhjeve vendore të 30 qershorit 2019, duke i legjitimuar ato. Mirëpo presidenti Meta duket se nuk pajtohet me këtë vendim të Kushtetueses, ku për rrjedhojë ka nisur sulmet dhe akuzat në adresë të anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese. Keni një koment?
Kjo tregon se presidenti Ilir Meta nuk e njeh Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë. Është absurde që një president të sulmojë Gjykatën Kushtetuese të vendit të tij. Iliri duhet ta dijë, ose duhet t’ia thotë dikush se vendimet e Gjykatës Kushtuese janë mbi të tërë vendimet e institucioneve të tjera, nga Presidenca, tek Parlamenti, etj. Pra Gjykata Kushtetuese është ai institucion që tregon nëse vendimet e marra nga institucionet e tjera janë në përputhje me Kushtetutën apo jo. Kështu që duke qenë se jemi përballë një fakti konkret, debati për 30 qershorin nga mbaruar, pasi Gjykata Kushtetuese i ka njohur zgjedhjet vendore të 2019, ç’ka në një farë mënyrë ka rrëzuar edhe Ilir Metën, i cili me dekret i anuloi ato.
Meta i lirë është të kritikojë, por gjuha e përdorur ndaj Gjykatës Kushtuese tregon se ai është një president politik. Me sulmet dhe akuza që Iliri po i bën Kushtetuese, po tregon se deri më tani ai ka gënjyer, pasi vetes së tij i vendoste epitete si “garant i Kushtetutës” apo “mbrojtës i Kushtetutës”. Dhe tani ne kemi një Metë që po del mbi veten e tij, pasi sapo Gjykata Kushtetuese merr një vendim që atij si pëlqen, ai turret e sulmon. Me këtë lëvizje, Meta po diskrediton veten dhe të gjitha ato që ka thënë më parë janë gënjeshtra.
– Më 18 janar të vitit 2022, Gjykata Kushtuese do të mblidhet për presidentin Ilir Meta, ku do të shqyrtojë vendimin e Kuvendit të Shqipërisë, i cili e ka shkarkuar atë në 9 qershor të këtij viti. Por duket se afrimi i datës së seancës gjyqësore, ka alarmuar presidentin Meta. A kanë lidhje sulmet ndaj Gjykatës Kushtetuese me këtë çështje dhe a mendoni se Meta do të shkarkohet?
Nuk di ta them nëse do të shkarkohet apo jo Ilir Meta nga Gjykata Kushtetuese. Por mesa duket me hedhjen e tij në aksion dhe nisjen sulmeve ndaj Kushtetuese, Iliri po tregon shenja frike dhe është në panik, pasi nuk e ka të sigurt se çfarë do të ndodhë më 18 janar.
-Po përplasja mes Lulzim Bashës dhe presidentit Ilir Meta sa i takon zgjedhjeve vendore të vitit 2019 si ju duket?
Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha dhe presidenti Ilir Meta kanë hyrë në një farë përplasjesh me njëri-tjetrin, pasi janë çështje interesash ato që prevalojë mbi të gjitha. Të dy e konsiderojnë rrezik njëri-tjetrin.
– Megjithatë, duket sikur kemi një aleancë mes ish-kryeministrit Berisha dhe presidentit Meta, pasi të dy i kanë shpallur luftë Lulzim Bashës. Çfarë mund t’i ketë bërë bashkë?
Interesat dhe pazaret. Me lëvizjet e fundit, presidenti Ilir Meta po tregon hapur që është krah Saliut dhe po nën lojën e tij. Kaq e thjeshtë është kjo punë. Ilir Meta dhe Sali Berisha nuk janë të ngatërruar aq sa e kanë emrin institucional, jo president apo ish-kryeministër, janë shumë të thjeshtë dhe nga kjo pikëpamje mos u habisni fare që Metën dhe Berishën i bëjnë bashkë interesat dhe pazaret.
– Ndërkohë Partia Demokratike duket se ndodhet në një situatë të vështirë dhe ky muaj duket se do të jetë vendimtar. Më 11 dhjetor mbahet një Kuvend i thirrur nga zoti Berisha. Sa legjitime do të jenë vendimet e këtij Kuvendi?
Unë e kam thënë edhe më parë që kjo çështje do të përfundojë në gjykatë. Të dyja palët, pra si Sali Berisha dhe Lulzim basha, nuk kanë asgjë në dorë, pasi nuk e zgjidhin ata. Deputetët e Partisë Demokratike janë të PD-së deri sa të mbahen zgjedhjet e tjera parlamentare dhe ashtu do të mbeten. Ata mund të ndahen në dy grupe në Parlament, ku një pjesë shkon me Lulin dhe pjesa tjetër me Saliun. Por kjo gjë nuk bëhet me dhunë dhe zgjidhja e vetme është shkuarja e çështjes në gjyq.
– Dakord po ka zëra në prapaskenë që thonë se mund të tentohet marrja me dhunë e selisë së PD. Ju mendoni se mund të shkohet te një akt i tillë?
Edhe mund të ndodhë. Por mos harroni faktin që Sali Berisha dhe Lulzim Basha kanë hyrë tashmë në luftë me njëri-tjetrin. Basha dhe Berisha janë në luftë. Kështu që nga kjo pikëpamje nuk mund të përjashtohet edhe mundësia e përplasjes, por problemi është se si do që të shkojë kjo punë, çështja do të përfundojë në gjykatë. Në fund të fundit një kryetar apo një deputet nuk mund të hiqet me dhunë.
-Po thirrjet e Sali Berishës për revolta dhe rrëzimin e qeverisë “Rama 3” me dhunë si ju duken?
Ish-kryeministri Sali Berisha gjithmonë e ka pasur këtë gjë. Thirrjet për protesta dhe dhunë kanë qenë pjese e rrugëtimit të tij politik në këto 30 vite dhe do të jenë. Saliu me këtë mbahet dhe ka kauzë, kërcënimet, shantazhet, eliminimin e kundërshtarëve. Berisha po e kritikon Lulin si një njeri që vetëm me fjalë u mor, pavarësisht se edhe Basha u përpoq të bënte demonstrata të dhunshme, me molotov e shashka.
Por nuk ja dolën. Por Berisha thotë se ne kështu do ta bëjmë, pra do ta rrëzojmë Edi Ramën me dhunë e revolta, sepse kujton kohët e vjetra. Mirëpo, ai harron që nuk është më ’98 dhe askush nuk i shkon më pas Sali Berishës. E para nuk është aq e thjeshtë sa ka qenë, pasi tani Shqipëria është në tjetër kohë. Kështu që të gjitha këto thirrjet Sali Berisha po i bën nga shumë gjëra. Berisha është i frikësuara nga drejtësia dhe thotë do bëjmë revolta.
Saliu është i lemerisur nga amerikanët dhe bën thirrje për kaos. Pra, të gjitha këto Berisha po i bën për interesat e tij. Mos e merrni shumë seriozisht Berishën, pasi edhe betejën që ai ka nisur kundër Lulit, e ka bërë për interesat e tij. Po të mos ishte shpallur Sali Berisha “non grata”, këto që shohim sot nuk do të kishin ndodhur.
Gjërat do të kishin vazhduar rrjedhën normale, por u shpall “non grata” nga Departamenti Amerikan i Shtetit, andaj edhe Saliu është hedhur në sulm. Sali Berishës nuk i intereson Partia Demokratike dhe qytetarët shqiptarë, por vetëm interesi i tij. Për mua Saliu e ka nisur betejën për interesat personale, pasi nuk do të duronte 8 vite. Kështu që Berisha u hidh në sulm, sapo amerikanët e shpallën “non grata” dhe i zbuluan aferat.
-Sot Tiranën do ta vizitojë zyrtari i DASH, Gabriel Escobar. Mendoni se ka lidhje kjo vizitë me Kuvendin e Berishës dhe a është ky një sinjal kundër tij?
Mendoj se po. Ardhja e Zëvendës Ndihmës Sekretarit të Shtetit për Çështjet Europiane dhe Euroaziatike, Gabriel Escobar në Tiranë në një farë mënyrë është edhe një mesazh për ish-kryeministrin Sali Berisha. Amerikanët janë strategë dhe padyshim që 2 ditë para se të mbahet Kuvendi i Partisë Demokratike i thirrur nga ish-kryeministri Sali Berisha, ata zgjodhën që të dërgojnë zyrtarin e lartë të tyre për të lëshuar mesazhe.
Nga kjo pikëpamje dua të shtoj se Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë të vendosur për të luftuar korrupsionin në Shqipëri dhe fakti që edhe ambasadorja e SHBA në Tiranë, Yuri Kim, e cila ka thënë që Uashingtoni është shumë i interesuar për të luftuar korrupsion në vendin tonë, është një tregues i qartë se të korruptuarit i presin telashe. Ambasadorja Kim kur flet, flet në emër të shtetit amerikan. Megjithatë, siç e thashë më sipër ardhja e zotit Escobar në Shqipëri është mesazh për Berishën, por varet se kush e lexon atë kështu.
-A mendoni se do të ketë të tjerë pushtetarë dhe politikanë shqiptarë që do të shpallen “non grata” nga Departamenti Amerikan i Shtetit?
Absolutisht po. Sali Berisha nuk është i vetmi politikan i përfshirë në korrupsion në Shqipëri. Saliu është një nga “peshkaqenët” e korrupsionit, por jo i vetmi, pasi Departamenti Amerikan i Shtetit ka një listë me emra të tjerë që do t’i shpallë “non grata”. Çdo vendim që merr DASH, e merr bazuar në prova dhe fakte të pakontestueshme.
Pastaj ato që thotë Saliu që amerikanët nuk kanë prova për të janë përralla dhe broçkulla. Amerikanët ja “kanë hedhur çelësat në det Berishës” dhe për ta ai është i përfshirë në afera, ku s’ka gjykatë në botë që e shfajëson. Kështu që unë kam besim tek vendosmëria e amerikanëve për të mbështetur Shqipërinë, sepse ata janë tejet të interesuar që të shohin tek ne progres dhe prosperitet. Pra nga kjo pikëpamje besoj se ata do ta mbajnë fjalën në këtë drejtim, ku do të bëjnë shembull të tjerë politikanë të korruptuar në Shqipëri.
– Dhe një pyetje të fundit. Si e shihni ecurinë e reformës në drejtësi dhe a ka ardhur koha të hapen dosjet e bujshme?
Nuk mendoj, por shpresoj që drejtësia e re do të nisë të japë frytet e saj. Fakti që dosje si “21 Janari” dhe “Gërdeci” janë rihapur, ndërkohë po ashtu po hetohet vrasja e Artan Santos, është një ogur i mirë dhe shpresoj që do të vendoset në vend drejtësia për këto çështje, por edhe dosje të tjera që janë mbyllur apo flenë në sirtarët e institucionit të akuzës. Fakti që këto dosje po rihapen tani dhe u akuza Sali Berisha që kërkush nuk e imagjinonte që gjerat do të vinin kaq shpejt deri tek ai, tregon se kjo është një periudhë apo fushatë që do të rivendoset drejtësia e munguar në vend. Pra, gjithçka është pozitive.
Intervistoi: Rigels Seliman